Za kilka dni Boże Narodzenie, to święta, które obchodzone są niemal na całym świecie. A ja z tej okazji publikuję ebooka, którego znalazłam na stronie internetowej Doppelherz :)
kiedy to dzieci piszą listy do Jezuska, prosząc o wymarzone prezenty. Kolejne tygodnie, papierowy, brązowy i srebrny, aż do złotej niedzieli – ostatniej przed Wigilią, upływają na przygotowaniach do właściwych Świąt, które mają miejsce 25 grudnia. Świąteczne prace kuchenne zaczynają się już 21 grudnia. W Wigilię (Szent-Este) Węgrzy zbierają się w gronie bliskich na wspólnej wieczerzy. Obowiązkowymi potrawami na stole są zupa rybna, gulasz szegedyński, karp smażony, gołąbki, galarety mięsne oraz strucla z makiem. Również dwa kolejne świąteczne dni Węgrzy spędzają Czy wiesz że... Świąteczne zwyczaje w kuchni węgierskiej Na stole wigilijnym znajdują się świąteczne symbole: miód – na szczęśliwe życie, mak – na bogactwo, jabłko – na miłość. w gronie bliskich, delektując się wyśmienitymi tradycyjnymi potrawami i słodkimi przysmakami, których zgodnie ze zwyczajem każda gospodyni stara się przygotować jak najwięcej. W ś r ó d s m a k o ł y k ó w n i e m o ż e oczywiście zabraknąć kürtőskalács (tzw. ciasto komin).
rozczyn, do którego następnie dodajemy pozostałą mąkę, roztopione masło oraz cukier. Całość zagniatamy, wyrabiając ciasto tak, aby dobrze połączyć wszystkie składniki i uzyskać jednolitą masę. Ciasto odstawiamy do lodówki do mąki, mleka, drożdży, pół łyżki cukru, masła, cukier (kryształ), cynamon, kakao, czekolada, orzechy do posypki 7-8 g 25 g 60 g 25 ml 5 wyrośnięcia – na około 1 godzinę. Odpowiednio wyrośnięte ciasto jeszcze raz zagniatamy, a następnie formujemy w długi sznureczek, który owijamy na uprzednio przygotowany wałek (najlepiej owinięty w folię do pieczenia). Następnie wałkiem toczymy kilka razy po stolnicy, aby lepiej uformować ciasto, które posypujemy cukrem i cynamonem (można pozostać przy jednej posypce). Tak przygotowane ciasto wkładamy do piekarnika – może być oparte na rożnie lubułożone w naczyniu żaroodpornym. Pieczemy w temperaturze ok. 190°C, aż ciasto przybierze jasnobrązowy kolor. Po wyjęciu z piekarnika najpierw usuwanymi wałek, a następnie folię, po czym obtaczamy upieczone ciasto w czekoladzie, kakao i orzechach (można też wypróbować dowolną inną posypkę). WĘGRY Składniki: Kürtőskalács (ciasto komin)
samo rodzinnym i magicznym jak w Polsce. Większość tradycji zbieżnych jest z tym, co obserwujemy w pozostałych krajach europejskich, jednak można też natknąć się tu na wyjątkowe zwyczaje, które nigdzie poza Chorwacją nie występują. Jednym z takich unikatowych obyczajów jest przynoszenie do domów trzech pieńków, które mają symbolizować Trójcę Świętą. Pieńki te wrzuca się następnie do ognia, aby płomień powstały w wyniku ich spalania zapewniał pomyślność, szczęście i powodzenie w zbliżającym się roku. Czy wiesz że... już całą rodziną do stołów, w pierwszej kolejności sięgają po dania z jagnięciny, wołowiny lub drobiu. Obowiązkowymi punktami każdej wieczerzy wigilijnej są sarma – rodzaj polskich gołąbków, których farsz zawijany jest w liście kapusty kiszonej, oraz słynna pašticada, czyli mięso wołowe lub jagnięce duszone w aromatycznym sosie. W Wigilię (Badnjak), aż do samej kolacji, Chorwaci starają się unikać spożywania potraw mięsnych. Kiedy jednak zasiądą CHORWACJA Bardzo ciekawym chorwackim zwy- czajem jest wysiewanie na talerzyku ziaren pszenicy w dniu Świętej Łucji. Kiełkujące źdźbła oplatane są na Święta wstążką w barwach narodowych. Świąteczne zwyczaje w kuchni chorwackiej
na dnie oleju podsmażamy cebulę, czosnek i wszystkie warzywa. Następnie wołowinę wkładamy na powrót do garnka i dusimy z warzywami pod przykryciem przez około 2 godziny. Całość od czasu do czasu podlewamy winem zmieszanym z wodą. Kiedy mięso zmięknie, dodajemy r o z c i e ń c z o n y o d r o b i n ą w o d y koncentrat pomidorowy, śliwki, figi oraz pokrojone w ćwiartki jabłko. Zioła i przyprawy dodajemy dopiero pod sam koniec gotowania. Gotowe mięso kroimy w plastry, p o z o s t a ł e w g a r n k u w a r z y w a przecieramy lub mielimy i mieszamy z sosem. Tak przygotowany sos zagotowujemy i polewamy nim mięso. Pieczeń należy serwować z kluskami lub z kopytkami. Składniki: CHORWACJA 2 kg wołowiny z udźca, 20 g wędzonego boczku, 200 g cebuli, 150 g pietruszki, 150 g marchwi, 50 g selera, 2 ząbki czosnku, 20 g koncentratu pomidorowego, 200 ml oleju, 6 6 suszonych śliwek, suszonych g, 1 jabłko, 300 ml czerwonego wina, 2 łyżki musztardy, liść laurowy, rozmaryn, tymianek, sól, pieprz. 1 Pašticada Wołowinę opłukujemy, wycieramy i nadziewamy paskami wędzonego boczku. Mięso solimy, a następnie smarujemy musztardą i olejem. Tak przygotowaną wołowinę odstawiamy na co najmniej 2 godziny (najlepiej na całą noc). Następnego dnia mięso obsmażamy na rozgrzanym oleju ze wszystkich stron. Dobrze jest obsmażać mięso w garnku, w którym potrawa ma być później przyrządzana.
Składają się na nią zwyczaje charakterystyczne dla całego regionu, jak też właściwe poszczególnym krajom. Duży wpływ na sposób obchodzenia grudniowych świąt miała też tradycja chrześcijańska. Czy wiesz że... Obchody związane z Bożym Narodze- niem rozpoczynają się z początkiem Adwentu. W Norwegii, Szwecji, Danii i Islandii w każdą kolejną niedzielę zapalana jest jedna z czterech świec. W c i ą g u c z t e r e c h t y g o d n i poprzedzających Święta dekoruje się domy, gotuje potrawy i piecze ciasta właściwe dla tradycji Bożego Narodze - nia w danym kraju skandynawskim. Bardzo ważnym aspektem tego okresu jest wspólne wykonywanie wszystkich prac, traktowane jako okazja do spotkań z bliskimi, które kon- tynuowane są również później – w Wigilię i Boże Narodzenie. W czasie Adwentu ważną datę stanowi 13 grudnia, kiedy przypada dzień Św. Łucji – traktowany jako rozpoczęcie obchodów Bożego Narodzenia. Organizowane są wówczas uroczyste procesje dziewcząt niosących płonące świece. Właściwe Święta rozpoczyna przypadająca na 24 grudnia Wigilia, która gromadzi wszystkich na wspólnej wieczerzy. Jest to też czas prezentów i kolęd. Boże Narodzenie rozpoczyna SKANDYNAWIA Obowiązkowym elementem tradycji świątecznej w każdym kraju skandynawskim jest choinka oraz migdał ukryty w deserze (pudding ryżowy) – ten, kto go odnajdzie, otrzymuje specjalny prezent od gospodyni domu. Świąteczne zwyczaje w kuchni skandynawskiej
w w o d z i e i ł u g u , p i e r n i c z k i (pepparkakor). 9 W każdym z czterech krajów skan- dynawskich na stole świątecznym królują nieco odmienne, ale związane z tradycją potrawy. Norwegia – żeberka jagnięce (pinnekjøtt), żeberka wieprzowe (ribbe), dania rybne, pieczony indyk, tradycyjne ciasteczka (obowiązkowo 7 rodzajów). Szwecja – marynowany śledź, pieczone żeberka, nóżki w galarecie, szynka (pieczona lub gotowana), p a s z t e t z w ą t r ó b k i , n ó ż k i w galarecie, kiełbaski wieprzowe (wędzone), salceson, zapiekanka z anchois, Dania – pieczona kaczka (lub gęś) faszerowana jabłkami i suszonymi śliwkami, ciasteczka z polewą cukrową, dżemem lub syropem k l o n ow y m ( a b l e s k i v e r ) , r y ż gotowany na mleku z cukrem, cynamonem i masłem (risengrod), ciasteczka imbirowe, glogg – rodzaj grzanego wina. Islandia – zupa mięsna (kjätsúpa), wędzona baranina (hangikjöt), chlebowy płatek (laufabrauð) – cienkie ciasto z wody i mąki smażone na tłuszczu, wędzona jagnięcina (hangikjöt). SKANDYNAWIA pasterka, a bliscy obowiązkowo spotykają się na uroczystym obiedzie. Rodzinne spotkania i smaczne poczęstunki trwają również drugiego dnia Świąt.
odstawiamy do wystygnięcia. Mąkę łączymy z proszkiem do pieczenia, przyprawą do piernika, cynamonem, imbirem, goździkiem oraz solą, a następnie dodajmy jajka i melasę. Całość mieszamy, zagniatając ciasto do momentu, aż powstanie z niego jednolita masa. Gotowe ciasto p r z y k r y w a m y f o l i ą s p o ż y w c z ą i w s t a w i a m y d o l o d ó w k i n a ok. 2 godziny. Następnie schłodzone i twarde już ciasto rozwałkowujemy aż stanie się cienkie, po czym foremkami wycinamy z niego różne kształty. Ciastka układamy n a b r y t f a n n i e p o s m a r o w a n e j tłuszczem. Pieczemy w temperaturze ok. 180°C do 8 minut. Wyjmujemy, gdy pierniczki uzyskają złoty kolor. Pierniczki można pozostawić bez dekoracji bądź przyozdobić lukrem, który przygotowujemy, ucierając białko z cukrem, a do smaku przyprawiając esencją. Pierniczki należy trzymać w szczelnie zamykanym pojemniku. 10 Składniki: masła, cukru 200 g 220 g (najlepiej brązowego), mąki, jajka, łyżeczki przyprawy do piernika (jeśli więcej, będą ciemniejsze i o wyrazistszym smaku), 300 g melasy, 750 g 2 2-3 Lukier (opcjonalnie) 1 białko, 3 szklanki cukru pudru, 1 łyżeczka esencji (migdałowej,ewentualnie waniliowej). Melasę, masło i cukier podgrzewamy na małym ogniu, wciąż mieszając, aby wszystkie składniki uległy roztopieniu (należy uważać, by powstały płyn nie SKANDYNAWIA Pepparkakor – pierniczki imbirowe
– 24 i 25 grudnia. Jednak atmosfera świąteczna trwa znacznie dłużej, ze względu na przygotowania, które zaczynają się zaraz po przypadającym n a k o n i e c l i s t o p a d a Ś w i ę c i e Dziękczynienia. Jest to okres promocji, z których Amerykanie chętnie korzystają, poszukując świątecznych prezentów dla bliskich. Upominek powinien dostać każdy – ktoś z rodziny, j a k i b l i s k i w s p ó ł p r a c o w n i k . Popularnymi prezentami są np. ciasteczka domowej roboty, tzw. homemade. Czy wiesz że... Świąteczną tradycją w USA są dekoracje – im bogatsze, tym lepsze. Domy ozdabiane są światełkami, na drzwiach wiesza się świąteczny wieniec, pod sufitem jemiołę, a w niemal każdym pomieszczeniu stawia się ozdoby świąteczne. Stosunkowo wcześnie, bo nawet na początku grudnia, ubiera się choinkę. W Stanach Zjednoczonych nie ma tradycji Wigilii, jest natomiast zwyczaj uroczystego obiadu 25 grudnia. Poranek to czas rozpakowywania prezentów, które nocą Święty Mikołaj Obowiązkową częścią dekoracji jest szopka stawiana w ogrodzie, która pokazuje, że istota Świąt związana z narodzeniem Jezusa jest dla Amerykanów równie ważna, jak kolorowa atmosfera Choinki amerykańskie są specjalnie hodowane na tzw. choinkowych farmach, gdzie nawet można samodzielnie ściąć wybrane przez siebie drzewko. W trakcie wzrostu są przycinane, aby ich gałęzie były równe, a igły gęste. USA Świąteczne zwyczaje w kuchni amerykańskiej
u c a m y p o k ro j o n ą c e b u l ę , posiekany ząbek czosnku i liście laurowe, a następnie wkładamy szynkę. Całość musimy zagotować, po czym dusimy na małym ogniu przez około 2 godziny, polewając mięso wywarem (jeśli w całości nie zostanie nim przykryte). 12 Składniki: p o z o s t a w i ł p o d c h o i n k ą l u b w skarpetach wiszących na kominku. Dzień Bożego Narodzenia to okazja do spotkań z bliskimi. Na świątecznym stole stawiane są takie potrawy, jak: pieczony indyk, pieczona szynka, chleb wypiekany w domu, ziemniaki w formie puree i w sałatce, zapiekanka z fasolki szparagowej. Nie brakuje też słodyczy, wśród których królują serniki i ciasta owocowe. W tym czasie przygotowujemy puree, rozdrabniając mocno żurawinę i mieszając ją z miodem. Usuwamy skórkę z szynki i nacieramy jej powierzchnię musem żurawinowym. Tak przygotowane mięso wkładamy do naczynia żaroodpornego i pieczemy w temperaturze około 170°C przez 20- 25 minut, aż mięso nabierze złotego koloru. 1 kg szynki, pół cebuli, ząbek czosnku, liście laurowe. żurawiny, miodu płynnego, 1 50 g 5 g USA Zapiekana szynka w żurawinie
należą do wyjątkowych. Temperatura w wieczór wigilijny częstokroć sięga 30ºC, a pierwsza gwiazdka pojawia się nie wcześniej niż o 22:00. Wprawdzie zasiadająca wówczas do kolacji rodzina tak jak w Polsce ma przed sobą stół zastawiony dwunastoma potrawami, jednak daniem głównym nie jest ryba, ale najczęściej pieczony prosiak lub indyk. Czy wiesz że... Atmosfera, mimo iż równie rodzinna, utrzymana jest bardziej w klimacie fiesty niż radosnej zadumy. O północy kolację kończy wspólny toast szampanem, po którym większość młodych ludzi wychodzi na ulice i place, gdzie bawią się w rytmach muzyki do samego rana. Nie brak również i Świętego Mikołaja, choć ten przychodzi najczęściej dopiero w święto Trzech Króli. Spośród wszystkich typowo argen- tyńskich potraw, które goszczą na każdym tamtejszym bożonarodzenio- wym stole, z pewnością najlepiej zadomowiłby się u nas empanadas, czyli kruche pierożki z doskonałym farszem. tylko typowa dla Latynosów beztroska i chęć zabawy, ale również fakt, że święta te rozpoczynają trwające trzy miesiące wakacje. O dość luźnej atmosferze argentyńskich świąt Bożego Narodzenia decyduje nie ARGENTYNA Świąteczne zwyczaje w kuchni argentyńskiej Na świątecznym argentyńskim stole znaleźć można mnóstwo świeżych owoców, gdyż Boże Narodzenie w Ameryce Południowej przypada na czas ich zbiorów.
aż do uzyskania elastycznego, nielepiącego się do dłoni ciasta. Ciasto wkładamy do woreczka i wstawiamy do lodówki na 30 minut. Filety z kurczaka kroimy na małe kostki, cebulę w piórka, a czosnek drobno siekamy. Tak pokrojone składniki wrzucamy na rozgrzaną 14 Składniki ciasta: 1,5 szklanki maki, 110 g masła, 1/2 łyżeczki soli, 1 jajko 3 łyżki wody. 2 piersi z kurczaka, 2 2 małe cebulki, ząbki czosnku, oliwa z oliwek, 1,5 szklanki startego sera havarti, 2 łyżeczki przyprawy do gri a 1 jajko do smarowania, garść sera do posypania, 1 łyżeczka płatków chili do posypania, woda do zlepiania pierożków, sos do maczania – może być salsa. Dodatki: Składniki farszu: oliwię i smażymy. Po usmażeniu dodajemy przyprawę do grilla, mie- szamy i odstawiamy do wystygnięcia. Ciasto dzielimy na 3 równe części. 2 części wstawiamy z powrotem do lodówki, pozostałą rozwałkowujemy na cieniutkie placki. Z ciasta wycinamy kółka, nakładamy łyżkę farszu i łyżeczkę startego sera. Brzegi ciasta moczymy wodą i zlepiamy. Tak uformowane pierogi odkładamy na posypaną mąką blaszkę. Tak samo p o s t ę p u j e m y z p o z o s t a ł y m i 2 częściami ciasta. Gdy wszystkie empanadas będą gotowe, smarujemy je rozbełtanym jajkiem i posypujemy odrobiną sera z płatkami chili. Pierożki zapiekamy w t e m p e r a t u r z e 2 0 0 º C p r z e z ok. 20 minut lub do uzyskania złocistego koloru. Podajemy na ciepło z sałatką lub do maczania w sosie. ARGENTYNA Empanadas
znanych w Europie. I bynajmniej nie chodzi o letnią atmosferę i temperaturę powietrza sięgającą w grudniu 30ºC – a czasem nawet więcej. W laickiej Australii Boże Narodzenie uległo komercjalizacji i kojarzy się głównie z zakupami oraz prezentami. Z te- go też powodu pierwsze świąteczne akcenty pojawiają się właśnie w centrach handlowych, gdzie można spotkać Santa – australijskiego Świętego Mikołaja ubranego w letnie odzienie, w otoczeniu kangurów i misiów koala. Czy wiesz że... odbywa się uroczysty obiad w gronie rodziny i przyjaciół. Na świątecznym stole najczęściej stawiane są potrawy z indyka i owoców morza, a także z grilla. Obowiązkowym przysmakiem, którego nie może zabraknąć jest beza Pavlova z bitą śmietaną i owocami. Z okazji Bożego Narodzenia Australij- czycy chętnie dekorują swoje domy, s t a w i a j ą c o z d o b n e d r z e w k a świąteczne. Wigilia nie jest przez nich obchodzona, jej miejsce zajął istniejący od 1937 roku zwyczaj tzw. „Carols by candellight” – wspólne kolędowanie przy świecach na plażach lub w parkach. 25 grudnia w domach Boże Narodzenie rozpoczyna sezon wakacji, który trwa do początku lutego. Same zaś Święta kończą się wraz z Nowym Rokiem. Ponieważ Australia to kraj wielokulturowy, sposób obchodzenia Bożego Narodzenia zależy od tradycji przekazywanej z pokolenia na pokolenie. Dominująca wydaje się być tradycja angielska, z której wywodzi się zwyczaj przychodzenia Świętego Mikołaja w dzień Bożego Narodzenia. AUSTRALIA Świąteczne zwyczaje w kuchni australijskiej
cukier, ubijając aż do uzyskania pożądanej konsystencji. Następnie d o d a j e m y o c e t w i n n y, m ą k ę kukurydzianą i wanilię, delikatnie mieszając, aby piana nie uległa rozbiciu. G o t o w ą m a s ę w y l e w a m y n a tortownicę wyłożoną papierem posmarowanym tłuszczem. Następnie pieczemy w piekarniku w temp- eraturze 140ºC przez ok. 40-45 minut. Na wystudzoną bezę wykładamy krem powstały z ubitej śmietany kremówki, dekorując ją owocami. Można też masę podzielić na dwie części, które po upieczeniu będą przełożone kremem z owocami. 16 Składniki: Białka ubijamy na sztywną pianę, można dodać szczyptę soli dla 6 białek, 350 g cukru kryształu, 1 łyżeczka octu winnego (ewentualnie spirytusowego), 2 łyżeczki mąki kukurydzianej, cukier waniliowy (laska wanilii lub ekstrakt). 500 ml śmietany kremówki, świeże owoce: truskawki, borówki (najlepiej odmiana amerykańska), kiwi. Składniki na krem: Beza Pavlova AUSTRALIA
miar oryginalne i niezwykłe. Jak na kraj, w którym chrześcijanie stanowią zaledwie 0,7% populacji, są one zaskakująco popularne i hucznie obchodzone. Przyczyną tego stanu rzeczy jest przejęcie wielu zachodnich obyczajów, które wprawdzie nie są traktowane na równi z typowo japońskimi tradycjami, jednak stanowią doskonałą okazję do urozmaicenia dnia powszedniego i otrzymania od najbliższych kolejnej porcji prezentów. Czy wiesz że... którzy spacerują ulicami miast lub s p ę d z a j ą w i e c z o r y w l i c z n y c h restauracjach. Boże Narodzenie po japońsku to przede wszystkim festiwal komercji i marketingu. Jednak na jego tle w Kraju Kwitnącej Wiśni powstało kilka bardzo oryginalnych zwyczajów. Jednym z nich jest stworzenie ze Świąt czegoś w rodzaju kolejnych Walentynek. Coraz częściej w tych dniach można spotkać wtulonych w siebie zakochanych, Kuchnia japońska jak dotąd nie wypracowała typowych dla Bożego N a ro d z e n i a p o t ra w. O b e c n i e największą popularnością cieszą się kupowane z tej okazji ciasta świąteczne – bardzo słodkie i pięknie przyozdobio- ne. Mieszkańcy Kraju Kwitnącej Wiśni chętnie także raczą się domowego wyrobu łakociami w rodzaju ciasteczek z pastą z czarnego sezamu. Święta Bożego Narodzenia uznawane są w Japonii za doskonałą okazję do wyznania miłości lub oświadczyn. JAPONIA Świąteczne zwyczaje w kuchni japońskiej
pastę z czarnego sezamu, a następnie mieszamy do połączenia składników. D o t a k p r z y g o t o w a n e j m a s y dosypujemy sodę i mąkę. Całość ponownie mieszamy. Małą łyżką wykładamy masę na blachę pokrytą papierem do pieczenia i formujemy w spłaszczone kulki o średnicy ok. 4-5 cm. Tak utworzone ciastka posypujemy ziarnami czarnego sezamu, które następnie delikatnie wciskamy w masę. Ciastka pieczemy w piekarniku przez 15-20 minut w temperaturze 160ºC. 18 Składniki: 200 g mąki, 100 g cukru, 90 g masła, 70 g pasty z czarnego sezamu, średnie jajko, łyżeczki czarnego sezamu, pół łyżeczki sody. 1 2 JAPONIA Ciasteczka z pastą z czarnego sezamu
scottboms
addyosmani
hatefulcrawdad
philnash
bkeepers
nonsquared
bluesmoon
sachag
schacon
bermonpainter
jennybc
jrom
