Najkorzystniej postawić rozpoznanie osteoporozy, zanim jeszcze dojdzie do złamania osłabionej kości, gdyż zagrożenie można zmniejszyć o połowę, w porę podejmując skuteczne leczenie. Rozpoznanie opiera się na pomiarze gęstości mineralnej kości, co stanowi wiarygodny wskaźnik stopnia zagrożenia złamaniami.

METODY DIAGNOSTYCZNE

■ Dwuwiązkowa absorpcjometria rentgenowska (DEXA);

■ tomografia ilościowa;

■ badanie ultradźwiękowe (USG). Zwykłe zdjęcia rentgenowskie

mają za małą czułość, by ujawnić osteoporozę, zanim dojdzie do znacznego ubytku tkanki kostnej, a wtedy zwykle nie udaje się już uniknąć złamań.

Osteoporozę trzeba różnicować z innymi chorobami, które osłabiają układ kostny, jak szpiczak mnogi, przerzuty nowotworu piersi, stercza (gruczołu krokowego), płuca, nerki lub tarczycy, a także z wrodzoną łamliwością kości.

Osteoporoza - rokowania

Złamania z powodu osteoporozy są przyczyną bólu, inwalidztwa, a nawet śmierci. Osoba, która doznała jednego złamania na tle osteoporozy, jest bardzo zagrożona kolejnymi.

Po przebyciu złamania szyjki kości udowej:

■ 20% pacjentów nie przeżywa roku;

■ połowa chorych nie może samodzielnie chodzić;

■ 25% trafia do domów opieki.

Osteoporoza - zapobieganie

Zarówno zapobieganie, jak i leczenie osteoporozy wymaga pewnych zmian trybu życia. Można w tym względzie wymienić:

■ regularne ćwiczenia fizyczne obciążające kończyny (bieganie, tenis, aerobik);

Regularne ćwiczenia fizyczne to ważna metoda zapobiegania osteoporozie. Wpływają one korzystnie na nieustający proces modelowania kości.

Osteoporoza - leczenie

W leczeniu osteoporozy znajdują zastosowanie:

■ hormonalna terapia zastępcza (HTZ) - u kobiet po menopauzie terapia z użyciem estrogenów spowalnia szybkość utraty tkanki kostnej i dzięki temu zmniejsza ryzyko złamań. Utrata tkanki kostnej następuje najszybciej w ciągu pierwszych 10 lat po przekwitnięciu i właśnie w tym okresie HTZ jest najbardziej skuteczna, jednak po 5—10 latach trzeba porównać zalety jej dalszego stosowania ze zwiększeniem ryzyka raka piersi;

■ estrogeny - podawane same zwiększają zagrożenie rakiem szyjki macicy, natomiast łączone z progestagenem chronią przed nim;

■ bisfosfoniany - Środki niehor-monalne, w tym etidronian, alen-dronian i risedronian, które hamują resorpcję kości i dzięki temu zapobiegają złamaniom;

■ wybiórcze modulatory receptora estrogenowego - mają na tkankę kostną wpływ podobny jak estrogeny, a zwłaszcza zapobiegają złamaniom kręgów;

■ zastępcza terapia testosteronem przyczynia się do wolniejszej utraty tkanki kostnej u mężczyzn, u których występuje obniżony poziom testosteronu;

■ preparaty wapnia i witaminy D -taka terapia uzupełniająca jest szczególnie wskazana u schorowanych starszych osób rzadko opuszczających dom. Codzienna dawka 1500 mg wapnia zmniejsza ryzyko złamania kośd udowej i jest wskazana zwłaszcza u kobiet po menopauzie, które nie stosują HTZ.