powstająca przy transakcji (kolejki mieszkaniowe w PRL były trwałe, gdyż okres oczekiwania wynosił czasem powyżej 20 lat, także oczekiwanie na samochód w NRD trwało kilkanaście lat). Wiąże się ona ze zbyt małą liczbą osób oferujących dany towar/usługę w stosunku do zapotrzebowania i czasu obsługi. W wyniku tej sytuacji powstaje zgromadzenie ludzi, którzy organizują kolejność obsługi. Prawidłowy przebieg transakcji: klienci są obsługiwani według kolejności ich przybycia do kas (np. w sklepie) lub rejestracji (u lekarza). W niektórych przypadkach jest to zbiorowość rozproszona, np. wówczas, gdy osoby zamawiają kolejkę czyli ustalają kolejność transakcji, jednak nie przebywają w tej samej przestrzeni, w pobliżu dokonywania transakcji pozostają tylko osoby, które zostaną obsłużone w najbliższym czasie.