uygulamaları ile küresel iletişim ağının gelişmesine önemli katkılar sağlamıştır.Bilgi çağı dediğimiz 21. yüzyılda iletişim, toplumun her katmanında yaşayan bireyler için kaçınılmaz bir ihtiyaç haline gelmiştir. Küresel iletişim ağı, bilimsel araştırmaların üretkenliğin, kültürel değişmelerin, küresel ticaretin ve küresel eğitimin ana bilgi kaynağıdır. Çağımızda hızla gelişmekte olan iletişim teknolojileri, eğitim sisteminin yapısını ve eğitim ortamlarında uygulanan öğrenme- öğretme faaliyetlerini de etkilemektedir. 21. yüzyıl dünya eğitim sisteminin içinde uzaktan eğitim önemli bir yer tutmaktadır. Uzaktan eğitim sistemi modelini, ilgili kurum ve kuruluşlar (üniversiteler, bakanlıklar ve diğerleri) gereken ciddiyetle yaklaşmalıdır. NİÇİN UZAKTAN EĞİTİM? Ekonomik sorunları çözüp gelişmiş yada gelişmekte olan ülkeler eğitim sistemlerini çağın şartlarına göre getirip yenileşme ve gelişme faaliyetlerini hızlı bir biçimde devam ettirmektedirler. Eğitim sistemini geliştiren bu ülkeler okul çağında olan vatandaşlarını ya da öğrencilerinin ilgi ve yeteneklerini ön plana getirmektedir.
geliştirici eğitim fırsatlarını sunmaktadır. Dünyadaki bütün ülkeler eğitim sorunlarını çözmede mutlaka bilişim teknolojilerinden yararlanıyorlar. Bilişim teknolojileri sayesinde eğitim sistemlerinde yapısal değişikliklere gidebiliyorlar. Türkiye’nin de eğitim sorunlarını çözerken bilişim teknolojilerinden yararlanması gerekiyor aksi takdirde eğitim sorunlarını çözmede başarılı olamaz. Türk eğitim sistemi içinde meydana gelen eğitim sorunları bulunmaktadır. Bu sorunlar genel olarak on iki ana noktada toplanmaktadır. Bunlar aşağıdaki gibidir: Fiziki yapı Araç-gereç: Her okulda tüm araç-gereçler bulunmayabilir. Kaliteli öğretmen Bilgi Çağı Teleportasyon Bilgi otobanı Sanal üniversite Öğrenme ağı Sosyal ağ KüreselleĢme KÜRESEL EĞĠTĠM UZAKTAN EĞĠTĠM KÜRESEL ĠLETĠġĠM
Öğrenci sayısı Okula devamlılık Hızlı nüfus artışı Ailelerin eğitime ilgisizliği Yetenekler. Öğrencilere yeteneklerine uygun eğitim verilemiyor. Bilgi öğrenme düzeyi Çağdaş yöntemler Kalıcılık Artan nüfusa paralel olarak eğitim sistemlerinin yenilenmesi ve ek gelişkin yöntemlerden yararlanmasına ilişkin zeminin hazırlanması gerekmektedir. Sürecin devamında, ülkelerin yetkili kurumlarının gözetiminde tüm halkın hizmetine sunulması sağlanmalıdır. Bu ek gelişimlerinin yaşama geçirilmesi aşamasında yeni bilgisayar programlama tekniklerinden de istifade etmek gerekmektedir. Ancak böylelikle daha fazla bireye daha iyi eğitim olanağı, mümkün olan en kısa zaman diliminde sunulabilir. Bütün bu çabaların başarısı sağlıklı eğitimde ölçme-değerlendirme faaliyetlerine bağlıdır. Eğitimde ölçme ve değerlendirme faaliyetlerinde geçerlik, güvenirlik ve kullanışlılık nitelikleri sürekli olarak göz önünde bulundurulmalıdır. Aksi takdirde yapılan bütün çabalar boşa gidebilir.
öğrenen kişi birbirlerinden uzak mesafelerde olduğunda herhangi bir resmi öğrenme” olabilir ( Verduin ve Clark , çev .Maviş, 1994). Farklı ortamlarda bulunan öğretmen ve öğrencilerin, öğrenme-öğretme faaliyetlerini iletişim teknolojileri ve posta faaliyetleriyle gerçekleştirdikleri bir eğitim sistemi modelini ifade eder(İşman,s.23,1998). Uzaktan eğitimle eğitim hizmeti götürmekteki sınırlılıkların kısmen yada tümüyle ortadan kaldırılarak eğitim imkanlarının daha geniş kitlelere ulaştırılması amaçlanmaktadır. Uzaktan eğitim ifadesi birçok farklı kavramları içermektedir. Bu kavramlar genel olarak aşağıdaki gibidir: Açık öğretim Uzaktan öğretim ( Fernunterricht ) Yüksek öğretimde uzaktan öğrenme ( Fernstudium ) Sorumluluk eğitimi Kendi kendine rehber çalışma Öğretim materyallerini terk etmeden çalışma Öncülü iletişim
eğitim Mektupla Öğretim Uzaktan Öğrenme Bireysel Çalışma Ev Çalışması (Harry, John ve Keegan , 1993). 1986’da, Keegan 5 ölçüt öneren uzaktan eğitimin 1980 yılındaki tanımlayıcı tarifini şöyle açıkladı: 1. Öğrenim süreci boyunca öğretmen ve öğrencinin yarı-sürekli ayrılışı uzaktan eğitimi geleneksel yüz yüze eğitimden ayırt eder. 2. Öğrenme materyallerinin hazırlanma ve planlanmasında ve öğrenci destek hizmetlerinin sağlanmasındaki eğitim organizasyonunun etkisi uzaktan eğitimi özel çalışmadan ve “kendi kendine öğret” programlarından ayırt eder. 3. Öğretmeni ve öğrenciyi bir araya getirmek ve dersin içeriğini taşımak için teknik medyanın, basının, audio’nun ve bilgisayarın kullanımı görülür. 4. İki yönlü iletişimin sağlanması sayesinde öğrenciler diyaloglardan yararlanıp hatta başlatabilirler; bu da uzaktan eğitimi eğitimde teknolojinin kullanımlarından ayırt eder. 5. Öğrenme süreci boyunca öğrenme grubunun yarı-sürekli ayrılması sayesinde insanlar gruplar halinde değil, genellikle bireyler halinde eğitilirler. Uzaktan eğitimin dört açıklayıcı maddeleri aşağıdaki gibidir: 1. Öğretim sürecinin çoğunluğunda öğretmen ve öğrencinin ayrı olması; 2. Öğrenci değerlendirmesinin sağlanmasını içeren eğitim organizasyonunun etkisi; 3. Öğretmen ve öğrenciyi birleştirecek ve ders içeriğini iletecek eğitim medyasının kullanımı; 4. Öğretmen ve belleten ya da eğitim temsilcisi ve öğrenci arasındaki iki yönlü iletişimin sağlanması. Uzaktan eğitimin farklı kavramlarını Kaya (2002) aşağıdaki biçimde açıklamaktadır: Mektupla Eğitim: Uzaktan eğitimin ilk dönemlerinde kullanılan tek ileti yolu postayla yapılan yazılı haberleşmeydi. Evde Çalışma: Bu terim, Amerika Birleşik Devletleri'nde yüksek öğrenim dışındaki mesleki ve teknik eğitim alanındaki uzaktan eğitim uygulamaları için kullanılmıştır. Bağımsız Çalışma: Bağımsız çalışma, mektupla eğitim, açık eğitim, radyo ve televizyonla öğretim ve bireysel
Avustralya'da kullanılan bu terim, devam zorunluluğu olmadan öğrencilerin kendi olanaklarıyla çalışarak yüz yüze eğitim veren yüksek öğrenim kurumlarında öğrenim görmelerini kapsamaktadır. Uzaktan Öğretim ve Uzakta Öğretme: Yıllardır eğitimin bu şekli için bu iki terim kullanılmaktadır. Öğrencilerin ve öğretmenlerin fiziksel ayrılıkları nedeniyle, tüm bu öğretim yöntemlerinde, öğretim karşılıklı olduğu kadar destekleyici bazı mekanik ya da elektronik araçlar ve yazılı gereçlere bağlıdır. Uzaktan Eğitim: Farklı yer ve zamanda planlanan, basılı ya da elektronik iletişim gereçlerinin ve bilginin kitle iletişim araçları ile insanlara sağlanması için yapılan tüm düzenlemelerdir ( Moore ,1990 Kaya, 2002)). Birçok öğretim işlevinin, eğitici ve öğrencinin birbirinden uzakta oldukları bir ortamda yapıldığı, resmi eğitim biçimidir ( Verduin , Clark ,1994 (Kaya, 2002)). Yapılan uzaktan eğitim tanımları incelendiğinde tanımlar arasında ortak özellikler bulunmaktadır. Bu ortak özellikler aşağıdaki gibidir: Öğretmen ve öğrenci ayrı mekânlarda, İletilim teknolojilerinin kullanılması, Posta hizmetlerinin kullanılması, Okula devam mecburiyeti yok, Özel öğretim yöntemleri, Tek yönlü iletişim, Çift yönlü iletişim, Telekonferans sistemi, Özel programlar Özel araç-gereçler. Uzaktan Eğitimin Yararları İnsanlara değişik eğitim seçeneği sunma. Fırsat eşitsizliğini en aza indirme.
Eğitimde maliyeti düşürme. Eğitimde niteliği arttırma. Öğrenciye serbesti sağlama. Öğrenciye zengin bir eğitim ortamı sunma. Öğrenciyi sınıf ortamında öğrenim görmeye zorlamama. Bireysel öğrenmeyi sağlama. Bağımsız öğrenme sağlama. Bireye öğrenme sorumluluğu kazandırma. İlk kaynaktan bilgi sağlama. Uzmanlardan daha fazla kişinin yararlanmasını sağlama. Başarının aynı koşullarda belirlenmesini sağlama. Eğitimi bir taraftan kitleselleştirebilirken, diğer taraftan bireyselleştirebilme. Mekân ve zaman kavramındaki problemleri ortadan kaldırır Eğitim sürecini demokratikleştirir. Hayat boyu eğitim sağlar. Birebir öğretim vardır. Öğrenmede özel yetenekler gelişir. Öğrenciyi belli ölçüde motive eder, öğrenmede devamlılık ve hareketlilik sağlar. Basın-yayın, iletişim araçları, yüz yüze eğitimle üç boyutlu bütünleşme sağlanır. Eğitim bilgi teknolojilerine dayalı sürdürülür. Eğitim isteği artar. Sınırsız, süresiz eğitim kavramı ortaya çıkar. Standartlaşmış eğitim ve öğretim imkânları sağlar. Esnek ve objektif ölçme değerlendirme sağlar.
bulunma zorunluluğunu ortadan kaldırma. Uzaktan Eğitimin Sınırlılıkları Yüz yüze eğitim ilişkilerinin kolay sağlanamaması. Öğrencilerin sosyalleşmelerinin engellenmesi. Yardımsız ve kendi kendine öğrenme alışkanlığı olmayan öğrencilere yeterince yardım sağlayamama. Çalışan öğrencilerin dinlenme zamanını alma. Uygulamaya dönük derslerden yeterince yararlanamama. Beceri ve tutuma yönelik davranışların gerçekleştirilmesinde etkili olamama Ulaşım olanaklarına ve iletişim teknolojilerine bağımlı olma Öğrenme ortamlarında önemli görülen yüz yüze etkileşim ortam ve olanakları Öğrenme sürecinde karşılaşılan öğrenme güçlüklerinin anında çözülememesi ve bu durumun ardından gelişebilecek sıkıntılar, Anında yardım görememe ve sorunun giderilmemesinden kaynaklanan davranışların gelişimi, Kendi kendine çalışma alışkanlığı olmayan ve bu yeteneğini geliştirmemiş bireyler için planlama zorluğu, Çalışan bireylerin kendine ayıracakları vakitte ders çalışma zorunluluğu, Laboratuar, atölye gibi uygulama ağırlıklı konuların işlenmesindeki sınırlılıklar, Öğrenci sayısındaki fazlalık nedeni ile iletişimdeki sınırlılıklar. Sonuç Uzaktan eğitim günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır. Yaygın olarak kullanılmasının temel nedeni eğitim sistemleri içinde var olan sorunları çözüm aramaktır. Uzaktan eğitim eğitim sistemi içinde var olan bazı sorunlara çözüm getirmektedir. Örnek olarak, uzaktan eğitim sayesinde okul binaları inşa etmeye gerek yoktur.
var olan bilişim teknolojilerinden yaygın olarak yararlanmaktadır. Bilişim teknolojilerinin kullanımı ile uzaktan eğitimin farklı uygulama modelleri ortaya çıkmaktadır. Bu uygulama modelleri bundan sonraki bölümde anlatılacaktır.