[Deneme] bilişim teknolojileri 6.sınıf hafta 3

Transcript

1. D.DOSYA KAVRAMI VE DOSYA ÇEŞİTLERİ Bilgiler, sabit disk üzerinde ya da disketler üzerinde BIT’ler halinde saklanır. BIT grupları BYTE’ları, BYTE’lar kayıtları, kayıtlar dosyaları oluşturur. Dosyalar sahip oldukları bilgilerin türüne göre uzantı alır. 1.Program dosyaları: uzantıları: com,exe 2.data dosyaları: uzantıları: .dat, dbf, mdb 3.Metin dosyaları: uzantıları .txt, .doc, .wrı 4.Toplu işlem dosyaları: Uzantıları .bat 5.Sistem dosyaları: Uzantıları .hlp, dll, ovl vb. çeşitlere ayrılırlar. COMMAND.COM Bütün dosyaların bir adı olur. Bu adlar MS DOS ortamında en çok sekiz karakterden olabilir. MS Windows ortamında dosya adları 255 karakter kadar olabilir. Dosya adlarında (‘,^,+,/,=,<,>,*,+,-,.) ve boşluk karakterleri ve AUX, CLOKS, Com1,, COM2, COM3, COM4, LPT1, LPT2, LST, NUL, PRN gibi özel anlamları olan sözcükler, dosya adı olarak kullanılamazlar. Çünkü bu adların her biri MS DOS ortamında ayrı bir anlam taşır. Doğru kullanım: COMMAND.COM, ÖZGE.DAT Yanlış kullanım: ZEYNEP:TXT, AY*NUR.DOC Örneklerdeki gibi dosya uzantısı en çok 3 karakter olabilir. Herhangi bir dosyanın tanınıp kabul edilmesi için aşağıdaki üç özelliğin bilinmesi gerekir. a.Dosya adı( dosya adı ve uzantısı) b.Dosyanın yer aldığı klasör/klasör adı c.Dosyanın yer aldığı diskin sürücü adı 1.DOSYA ADLARI VE UZANTILARI .COM UZANTILI DOSYALAR: Derlenmiş dosyaların uzantısıdır. MS-DOS programlarının uzantısı genel olarak , .COM’ dur. Bu uzantıya sahip dosyaların işlevi öğrenilmeden bu işlevi öğrenilmeden bu tür dosyaları çalıştırmamakta yarar vardır.
2. Genel olarak hazır programların dosya uzantısı COM’ dur. .COM uzantılı dosyayı çalıştırmak için yalnızca o dosyanın adını yazıp (ENTER) tuşuna basmak yeterlidir. .COM uzantılı dosyalar bellekte 64 KB kapasitesine kadar çalıştırılır. Yani programın kapasitesi 64 KB kapasitesine kadar çalıştırılır. Yani kapasitesi 64 KB’ nin üzerinde ise program belleğe bölüm bölüm yüklenerek çalıştırılır. .EXE UZANTILI DOSYALAR: COM uzantılı dosyalar gibi doğrudan çalıştırılabilen dosyalardır. Bu dosyaların uzantısı execuatable (uygulanmak) sözcüğünün kısaltılmış halidir. .EXE uzantılı dosyalar.COM uzantılı dosyalardan daha hızlı çalışır. Çünkü .EXE uzantılı dosyalarda bellekte 64 KB kapasitesi sınırlaması olmadığı için programın tümü belleğe yüklenip çalıştırılabilir. .SYS UZANTILI DOSYALAR: Bilgisayarın işlemleri yürütebilmesi için belirli kapasite, özellik ve bilgisayarın kullandığı araçların tanımlandığı dosyalardır. İşletim sistemi üzerinde hazır olan bazı SYS uzantılı dosyalar olduğu gibi kullanıcı, gereksinime göre bu tür dosyaları yeniden yazabilir. .TXT UZANTILI DOSYALAR: Bu dosyaların içine bakıldığında, okunabilir kayıtlar oldukları görülür. Bu dosyalar ASCII (AMERICAN STANDART CODE FOR INFORMATION INTERCHANGE) sisteminde kaydedilmiştir. MS Windows programı olan Not Defteri programında oluşturulan dosyalar TXT uzantısı alır. .XLS UZANTILI DOSYALAR: MS Excel elektronik tablo uygulanmasında çalışma kitabına verilen uzantıdır. .PPT UZANTILI DOSYALAR: MS PowerPoint sunum uygulamasında oluşturulmuş sunu belge adıdır. .DOC UZANTILI DOSYALAR: MS WORD programlama dilinde oluşturuluş kaynak programları belirleyen uzantıdır. .MDB UZANTILI DOSYALAR: MS Access uygulama programında oluşturulmuş veritabanı dosyası adıdır. 2.JOKER KARAKTERLER Birden çok dosyayla iş çalışılacaksa, yapılacak işlemi tek tek dosyalarla yapmak yerine, dosyaları gruplar halinde işleme sokmak hem zamandan hem de emekten tasarruf sağlar. Dosyaları gruplamak için de joker karakter kullanılır. İşletim sisteminde iki çeşit joker karakter kullanılır. Bunlar; 1.Soru İşareti (?) : Kullanıldığı yerdeki bir tek karakteri temsil eder. 2.Yıldız İşareti (*): Kullanıldığı yerdeki biden çok karakteri temsil eder.
3. Kullanım örnekleri ve anlamları: MAAŞ:* : Adı MAAŞ olan dosya uzantısı ne olursa olsun tüm dosyalar. *.EXE : Adı ne olursa olsun uzantısı .EXE olan tüm dosyalar. F*.COM : Adı F ile başlayan ve uzantısı COM olan dosyalar. ?N?.DAT : Adı üç harfli ve ikinci harfi N olan ve uzantısı DAT olan dosyalar. 3.DOSYA ÖZELLİKLERİ Klasör içinde istenen dosya seçilerek seçim üzerindeyken farenin sağ tuşuna basılarak çıkan menüden özellikler… komut9u girilir. Ekranda görüntülenecek iletişim kutusunda seçili dosyayla ilgili tüm özellikler görüntülenir. Resimde planlar adlı klasörün tüm özelliklerini görüntülemektedir. Bu iletişim kutusundan dosya özellikleri öğrenilirken, dosya adı ve dosya öznitelikleri değiştirilebilir
4. E.DOSYA VE KLASÖRLERİ YENİDEN ADLANDIRMA Klasör adını değiştirmek için: 1.Klasör seçilerek Dosya menüsünden Ad değiştir komutu seçilerek yeni ad girilir 2.Seçili klasör üzerindeyken farenin sağ tuşu tıklanır ve çıkan menüden yeniden adlandır komutu seçilerek yeni klasör adı verilir. 3.Klasör seçildiğinde klavyeden F2 tuşuna basılarak Yeni Klasör adı girilir. 4.Klasör fareyle seçilir. Seçim üzerine fareyle çift tıklanarak yeni klasör adı girilir. Dosya ve klasör adı verme işleminde dikkat edilecek en önemli konu dosya hangi uygulama programında oluşturulmuşsa o programın destek verdiği dosya uzantısının yazılmasıdır. Yani MS Word uygulaması belgesinin dosya uzantısı DOC yerine Excel çalışma belgesi uzantısı olan XLS verilmemelidir. Bu tür hatalar dosyanın açılmamasına neden olur.
5. B.DOSYA İŞLEMLERİ A.DOSYA SEÇME Pencere içinde dosya ya da klasörleri seçmek için aşağıdaki yöntemlerden birisi kullanılabilir. Klavyeden SHIFT tuşu basılı tutularak yön tuşları kullanılır. Fareyle istenen dosya ya da klasör tıklanır. Birden çok seçim için CTRL tuşu basılı tutularak seçilecek dosya ya da klasörlerin simgeleri tıklanır. Seçilecek ilk dosya ya da klasör tıklandıktan sonra klavyeden SHIFT tuşuna basılarak seçilecek en son dosya tıklanır. Dosya ya da klasörlerin seçimi yapıldıktan sonra seçili nesneleri kopyalama, silme, taşıma, özelliklerini görme, yazdırma, ad değiştirme vb. işlemler için uygulanır. B.KOPYALAMA VE YAPIŞTIRMA İŞLEMİ Kopyalama işlemi Ar olan dosya ya da klasörün aynısından başka bir yere kopyasını almak için kullanılır. Kopyalama işleminde dosya bulunduğu yerde kalırken bunun bir kopyası yeni konuma alınır. Bu işlem aşağıdaki yöntemlerden biriyle yapılır.
6. Farenin sağ tuş menüsünü kullanılarak kopyalamak 1- Kopyalanacak dosya ya da dosyalar seçildikten sonra, farenin sağ tuşuna basılır, açılan pencereden Kopyala komutu tıklanır. 2- Kopyalama işlemi nereye yapılacaksa onun üzerine fareyle gidilerek farenin sağ tuşuna basılır bu menüden yapıştır seçeneği tıklanır. Bu işlem masaüstünde yapılabileceği gibi herhangi bir klasör penceresi içinde de yapılabilir. Menü Kullanılarak kopyalama Kopyalama yapılacak dosya ve klasörler tıklanır, Düzen menüsünden Kopyala komutu tıklanır. Kopyalama işlemi nereye yapılacaksa o klasörün simgesi çift tıklanır. Açılan pencerede Düzen menüsünden yapıştır komutu tıklanarak kopyalama işlemi yapılmış olur. Fare kullanarak kopyalama Dosya kopyalamanın başka bir yöntemi sde seçili dosyaları klavyeden CTRL tuşuna basılıyken fareyle sürükleyerek bırakmaktır. Bu işlem için, 1-Kopyalanacak dosyalar tıklanır 2-Klavyeden CTRL tuşuna basılır. 3-İmleç seçili olan dosyaların herhangi biri üzerindeyken farenin sol tuşuna basılır. Parmak tuş üzerinden kaldırılmadan imleç sürüklenerek klasörün üzerine bırakılır. Klavye kullanarak kopyalama Klavye tuşları kullanarak kopyalama işlemi yapmak için şu adımlar izlenir. 1- Bilgisayarım penceresinde ya da MS Windows Gezgini penceresinde kopyalanmak istenen dosya ya da klasör tıklanır 2- 2- Düzen menüsünden, Kopyala komutu tıklanır ya da klavyeden CTRL+C tuşlarına basılır. 3- Sabit disk ya da disketin içine kopyası konacak dosya için istenen klasör açılır. 4- Düzen menüsünde, Yapıştır komutu tıklanır ya da klavyeden CTRL+V tuşlarına basılır. Araç çubuklarını kullanarak kopyalama 1- Kopyalanacak dosyalar pencere içinden tıklanır. 2- Araç çubuklarından kopyala düğmesine tıklanır. 3- Kopyalama işlemi nereye yapılacaksa o alan seçilir. 4- Araç çubuklarından yapıştır düğmesi tıklanarak kopyalama işlemi yapılır.
7. C.VERİLERİ FARKLI KAYIT ORTAMINA KOPYALAMA Taşıma: Dosya ve klasörlerin bulundukları yerden alınıp başka bir ortama bırakılma işlemidir. Bazı programların dosyaları ve klasörleri taşındığında çalışmaz. Onun için kayıtlı program dosyalarını taşımamaya özen gösterin. Fare sağ tuş menüsüyle taşıma: Taşınacak dosya ya da klasör tıklanır. Seçili dosya yada klasörün herhangi biri üzerine gelinip farenin sağ tuşuna basılır.Farenin tuşu basılı tutularak fare istenen konuma sürüklenir. Sol tuşun üzerindeki baskı kaldırılıp taşıma işlemi yapılır. Klavye kullanarak taşıma: Taşınacak dosya ya da klasör tıklanır. Klavyeden CTRL+X tuşlarına basılır. Taşıma işleminin yapılacağı konuma gidilir. Klavyeden CTRL+V tuşlarına basılarak taşıma işlemi yapılır. Araç çubuklarını kullanarak taşıma: 1- Taşınacak dosyalar tıklanır. 2- Araç çubuklarından KES düğmesi tıklanır. 3- Taşıma işlemi nereye yapılacaksa o klasör seçilir. 4- Araç çubuklarından yapıştır düğmesi tıklanarak taşıma gerçekleştirilir. D.DOSYA SİLME Bilgisayarda bulunması istenmeyen, gerek olmayan dosyalar silinerek bilgisayardan kaldırılır. Sağ tuş kullanarak silme: Silinecek dosya seçilir. İmleç seçili alan üzerinde iken farenin sağ tuşuna basılır. Açılan menüden Sil seçeneği tıklanır. Çıkan uyarı penceresinden Evet seçeneği tıklanırsa dosyalar Geri Dönüşüm Kutusuna gönderilir. Geri dönüşüm kutusu içine atılan dosyalar tam anlamıyla bilgisayardan silinmemişlerdir. Bu dosyalar kurtarılabilir. Menü kullanarak silme: Silinecek dosya seçilir. Düzen menüsü açılır. Sil komutuna tıklanarak silinir. Klavye ile silme işlemi: Silinecek dosya seçilir. Klavyeden DELETE tuşuna basılır. Silinen Dosyalar Geri dönüşüm kutusunun içine gider. Eğer tamamen silinme işlemi yapılacaksa SHIFT+DELETE tuşuna basılmalıdır. Tam silme: Silinecek dosya geri dönüşüm kutusuna gönderilmeden tam silme işlemi yapılabilir. Bu tür silme işleminde emin olmak gerekir. Çünkü silinen dosyalar kurtarılamaz. E.SEÇİLEN KLASÖRLERİ SİLME: Bilgisayarda bulunması istenmeyen, gerek duyulmayan klasörler silinerek bilgisayardan atılır. Silinecek klasörler seçildikten sonra aşağıdaki yöntemler izlenir. Sağ tuş kullanarak silme:İmleç seçili alanın üzerindeyken farenin sağ tuşuna basılır. Açıl1an menüden Sil seçeneği tıklanır. Çıkan uyarı penceresindeki Evet düğmesi tıklanırsa dosyalar Geri dönüşüm kutusuna gönderilir.
8. Menü kullanarak silme: Düzen menüsü açılır. Sil komutuna basılır ve silinen dosyalar geri dönüşüm kutusuna gider. Tam Silmek: Silinecek olan Klasörleri Geri dönüşüm kutusuna göndermeden tam silme işlemi yapabiliriz. Bu tür silme işlemlerinde emin olmamız gerekir. Tam Silme SHIFT+DELETE ile yapılır. Tam silmeden sonra dosya tamamen silinmiştir. Geri dönüşüm kutusuna gitmez.