ARDA ÇETİN • 1985, İstanbul. • 2001 - bugün, Linux Kullanıcıları Derneği • 2004 - 2006, Sakarya Üniversitesi • 2004 - 2008, SadeceHosting (Equinix Türkiye) • 2007 - 2010, Pardus Linux • 2013 - 2016, SHNG Technologies • 2008 - bugün, Beykoz Üniversitesi (Beykoz Lojistik Meslek Yüksekokulu) • 2016 - bugün, Korsan Parti Türkiye Hareketi • 2017 - bugün, Toplumsal Bilgi ve İletişim Derneği
LINUX, ÖZGÜR YAZILIM, AÇIK KAYNAK ▸ Linux Nereden İcap Etti? Helsinki Üniversitesi’nde bir öğrenci: Linus Torvalds. 1991’de ilk PC’sini alıyor, bir ay Prince of Persia oynuyor. Minix işletim sistemini pek seviyor ama birçok istediği özelliği de bulamıyor. Temmuz’da posix standart tanımları üzerine bilgi toplamaya başlıyor. Ağustos sonunda haber gruplarından öneri toplamaya başlıyor. "Bir elin nesi var, birkaç milyon elin sesi var" atasözünden hareketle baş döndürücü bir hızla gelişerek, bugünkü halini alıyor. 4
LINUX, ÖZGÜR YAZILIM, AÇIK KAYNAK ▸ Linux Nasıl Okunuyor? Linux, Liinuks veya Lihnuks şeklinde okunuyor. İngilizce bir kelime olmadığı için; Linaks, Layneks, Laynaks gibi okunuş biçimleri yanlış. Genel bir tartışma yarattığı için Linux’un yaratıcısı Linus Torvalds, kendi sesini bir ses dosyasına kaydederek Linux’un kendisinin okuduğu biçmini internetten dağıtıyor. 6
LINUX, ÖZGÜR YAZILIM, AÇIK KAYNAK ▸ Linux Ne Peki? Linux, aslında GNU/Linux işletim sisteminin sadece çekirdeğine (kernel) verilen isim. Birçok program ile bezenen Linux çekirdeği, bir Linux dağıtımını oluşturur. Dosya listeleme komutu bile ayrı bir programdır, çekirdeğin bir parçası değildir. 7
LINUX, ÖZGÜR YAZILIM, AÇIK KAYNAK ▸ GNU Projesi - 1 İlk doğduğunda özgür olan yazılımlar 1976’da ABD’nin telif hakları ya*sası ile kısıtlanmaya başlıyor. Özgür = Çalıştırma, kopyalama, dağıtma, inceleme, değiştirme ve geliştirme. MIT’de çalışan Richard M. Stallman’ın canına tak ediyor, Xerox bir yazıcı fitili ateşliyor. GNU Projesi’ni 1983’te başlatıyor. Yazılımın topluma ait olması, özgür olması gerektiğini savunuyor. Hedef: Tamamen özgür yazılımlardan oluşan bir işletim sistemi yazmak. 8
LINUX, ÖZGÜR YAZILIM, AÇIK KAYNAK Kanıtlanmış bir model/dizayn ve geriye dönük uyumluluk için UNIX seçiliyor. GNU = Gnu’s Not UNIX (GNU, UNIX değildir) Derleyiciler, editörler, e-posta yazılımları, … GPL (Genel Kamu Lisansı) hazırlanıyor. 1990’ların başında özgür işletim sisteminin çekirdek (kernel) kısmı dışında tüm büyük parçaları tamamlanıyor. 1991’de duyurulan Linux çekirdeği GNU projesini "kaza eseri" tamamlıyor ve bir bütün oluşturuyorlar. 9
LINUX, ÖZGÜR YAZILIM, AÇIK KAYNAK ▸ Linux Ne İşe Yarıyor Ki? Donanımlar için bir arayüz sağlar. Dosya sistemleri, ağ altyapısı gibi temel fonksiyonları da bulundurur. Yazılımlar milisaniye mertebesinde çekirdekten istekte bulunuyor. Linux vızır vızır akan bir trafiğin ortasındaki polis gibidir. Polis hata yaparsa ne olur? 11
LINUX, ÖZGÜR YAZILIM, AÇIK KAYNAK ▸ Kimler Linux Kullanıyor? TTnet, Superonline ve benzeri Internet Servis Sağlayıcıları Dış Ticaret Müsteşarlığı, EPDK ve benzeri kamu kurumları Ege, Bilgi, ODTÜ ve benzeri üniversiteler Türk Silahlı Kuvvetleri Yapı Kredi Bankası Karel Elektronik Show TV TAV Havalimanı İşletmeleri Anadolu Sigorta Pepsi Türkiye Biletix 15
LINUX, ÖZGÜR YAZILIM, AÇIK KAYNAK ▸ Neden Linux? Özgür: Farklı bir dünya, farklı bir felsefe Çok hızlı büyüyor ve gelişiyor Güvenilir ve güçlü Esnek: onu istediğiniz şekle sokabilirsiniz Düşük sahip olma maliyeti (TCO) Yatırımın geri dönüşü (ROI) 16
LINUX, ÖZGÜR YAZILIM, AÇIK KAYNAK ▸ Neden Linux Sunucu? Çok kullanıcılı, çok geniş, güvenli ve sağlam ağlar için tasarlanmıştır. İsviçre çakısı gibidir. Hemen her servisi ve standardı destekler. Heterojen ağlar için idealdir. Açık kaynak kodlu olduğu için, güvenliği onbinlerce programcı tarafından denetlenir ve düzenlenir. Uzaktan yönetimi çok güçlü ve kolaydır. Sunucuya fiziksel müdahele gerektirmeyen (donanım parçası eklemek gibi) her şeyi uzaktan yapabilirsiniz. Linux her durumda servis vermeye devam etmek için tasarlanmıştır. Bir program kurduğunuzda, güncellediğinizde (çekirdek hariç) ya da ayarlarını değiştirdiğinizde makinayı kapatıp-açmanız gerekmez. 17
LINUX, ÖZGÜR YAZILIM, AÇIK KAYNAK ▸ Neden Linux İle Programlama? - 1 Her türlü geliştirme aracı, hata ayıklama aracı, derleyici, pek çok programlama dili için geliştirme ortamına, geliştirme belgelerine kolaylıkla ve ücretsiz erişebiliyorsunuz. En çok kullanılan programlama dillerinin çoğunun doğal ortamıdır. Son kullanıcı öncelikli geliştirilen sistemlerin programlama araçları da son kullanıcılar düşünülerek geliştiriliyor, bu da geliştiricinin kendisini "geliştirmesinin" önüne geçiyor. Hemen her alanda yazılmış uygulama ve kitaplıkların kaynak koduna erişebiliyorsunuz, istediğiniz gibi inceleyip kullanabiliyor, değiştirebiliyorsunuz. 18
LINUX, ÖZGÜR YAZILIM, AÇIK KAYNAK ▸ Neden Linux İle Programlama? - 2 Sadece kaynak kodu değil, kodun gelişim sürecini de yakından takip edebiliyor, hatta sürece dahil olabiliyorsunuz. Kodu yazan kişilerle aracı olmadan birebir iletişim kurabiliyorsunuz. Sisteme olan hakimiyetiniz ile daha verimli çalışan programlar yazabilir, sorun yaşandığında sorunun nerede olduğunu çok daha rahat bulabilirsiniz. Gizli sistem fonksiyonları endişesi olmadan kodlama yaparsınız, "iyi kod kazanır”. Github! 19
LINUX, ÖZGÜR YAZILIM, AÇIK KAYNAK ▸ Özgür Yazılımın Önemi Öğrenme, geliştirme, kullanma özgürlüğü Tekerleğin tekrar tekrar icat edilmemesi / daha hızlı gelişim Toplumsal barış / dayanışma arttırması, "beraber" üretme kültürünün hatırlanması İnsanlığın bilgisinin korunması: Yazılımlar özgür olmazsa, o yazılımlarla ürettirilen/ saklanan veriler de özgür olmaz. 20
LINUX, ÖZGÜR YAZILIM, AÇIK KAYNAK ▸ Özgür Yazılımın Artçıları Wikipedia: Özgür Ansiklopedi OpenStreetMap: Sokak Haritası Creative Commons: Yazarlar, Sanatçılar ve Öğretmenler İçin Lisans Open Access: Açık Bilimsel Kütüphane Open Source Hardware: Özgür Donanım Open Content Film: Özgür Sinema Open Source Medicine: Özgür İlaç Open Source Biology: Özgür Biyoloji Open Source Tech: Tesla Motors, Blockchain, Bitcoin … 21
LINUX, ÖZGÜR YAZILIM, AÇIK KAYNAK ▸ LKD Linux Yaz Kampı (15 gün) 2010’dan beri yapılıyor Linux Sistem Yönetimi (1, 2, 3. düzey) Ruby on Rails ile Web Uygulama Geliştirme Python ve Django ile Web Uygulama Geliştirme PHP ile Web Uygulama Geliştirme Ön-yüz (Front-end) Web Uygulama Geliştirme Web Uygulama Güvenliği Ağ Güvenliği ve Sızma Testleri Kriptoloji ve Ters Kod Mühendisliği 22
LINUX, ÖZGÜR YAZILIM, AÇIK KAYNAK ▸ Akademik Bilişim Kursları (4 gün) - Bu sene Karabük Üniversitesi’nde. Konferans her yıl Ocak sonu ya da Şubat başında Konferanstan önce 4 gün boyunca eğitim veriliyor Her yıl farklı bir şehirde Bu sene 60+ sınıfta eğitim verildi Yurtlarda ucuz konaklama 23
LINUX, ÖZGÜR YAZILIM, AÇIK KAYNAK ▸ Özgür Yazılım ve Linux Günleri (2 gün) 2002’den beri yapılıyor Her yıl Mart-Nisan aylarında İki gün boyunca paralel salonlarda 45’er dakikalık oturumlar Özgür yazılımlarla ilgili çok çeşitli konular anlatılıyor Firma standları ve yoğun sohbet 24
LINUX, ÖZGÜR YAZILIM, AÇIK KAYNAK ▸ Özgür Web Teknolojileri Günleri 2010’dan beri yapılıyor Her yıl Ekim-Kasım aylarında İki gün boyunca paralel salonlarda 45’er dakikalık oturumlar (Özgür) web teknolojileri ile ilgili çok çeşitli konular anlatılıyor Firma standları ve yoğun sohbet 25
LINUX, ÖZGÜR YAZILIM, AÇIK KAYNAK ▸ Sık Sorulan Sorular Linux ile her şeyi yapabilir miyim? Linux gerçekten hiç çökmüyor mu? Linux bu kadar iyi ise neden herkes Windows kullanıyor? Linux, Microsoft’a bir tepki mi? Microsoft’ta teknik desteği kurumdan alabiliyorum, Linux’ta üst merci olarak nereye başvuracağım? Neden tek bir Linux dağıtımı yok? Linux ne zaman paralı olacak? Deli mi bu özgür yazılımcılar? Aç kalmıyorlar mı? 26
SENARYO 1 GELİŞTİRİCİ OLARAK, BİR PROGRAMLAMA DİLİ / TEKNOLOJİSİ İLE ÇALIŞIYORSUNUZ, BU DİLE YILLARINIZI VERDİNİZ, SONRA BİR GÜN O DİLİ / TEKNOLOJİYİ GELİŞTİREN ŞİRKET ARTIK BU İŞİN KARLI OLMADIĞINA KARAR VERDİ VE BIRAKTI. NE YAPACAKSINIZ? 30
SENARYO 2 BİLİŞİM ŞİRKETİ OLARAK, BİR ÜRÜN GELİŞTİRİYORSUNUZ VE ALT YAPISINDA ÇOK ULUSLU BİLİŞİM DEVLERİNDEN BİRİNİN ARACINI KULLANIYORSUNUZ. BU ÜRÜNÜ GELİŞTİREN ŞİRKET LİSANSLAMA VE FİYAT MODELLERİNİ DEĞİŞTİRDİ. NE YAPACAKSINIZ? 31
TİCARİ ŞİRKET HEDEF PARA KAZANMAK! SORUMLULUĞU TOPLUMA DEĞİL ORTAKLARINA KARŞIDIR! KARLI OLMAYAN BİR İŞE DEVAM ETMELERİ KANUNEN ENGELLENİR! BAĞIMLILIK OLUŞTURMAK, MÜŞTERİ SADAKATİ SAĞLAMAK İÇİN BİLİNEN EN İYİ YOL! 32
LINUX, ÖZGÜR YAZILIM, AÇIK KAYNAK ÖZGÜR YAZILIM NEDİR? ▸ Nedir? Kullanım Özgürlüğü Değiştirme Özgürlüğü Paylaşma Özgürlüğü ▸ Ne değildir? Lisanssız Yazılım Değildir Sahipsiz Yazılım Değildir Bedava Yazılım Değildir 34
LINUX, ÖZGÜR YAZILIM, AÇIK KAYNAK GPL : GENEL KAMU LİSANSI ▸ Yazılımı istediğiniz gibi kullanabilirsiniz ▸ Yazılımı istediğiniz gibi inceleyebilirsiniz ▸ Yazılımı istediğiniz gibi değiştirebilirsiniz ▸ Yazılımı istediğiniz gibi dağıtabilirsiniz ▸ Tek istisna, aynı haklardan başkalarını mahrum edemezsiniz ÖZGÜR YAZILIM LİSANSLARI TEK ÖZGÜR YAZILIM LİSANSI GPL DEĞİL. HTTP://OZGURLİSANSLAR.ORG.TR ADRESİNDE TÜRKÇE ÇEVİRİLERİ BULUNUYOR. 35
LINUX, ÖZGÜR YAZILIM, AÇIK KAYNAK KAYNAK KODLAR NEDEN ÖNEMLİ? ▸ Kaynak kodlar olmadan, Kendiniz yeniden derleyemezsiniz Değişiklik yapamazsınız Hata ayıklayamazsınız Nasıl çalıştığını gerçekten öğrenemezsiniz 36
LINUX, ÖZGÜR YAZILIM, AÇIK KAYNAK LİSANSLAR NEDEN ÖNEMLİ? ▸ Kullanım haklarınızı belirler Yaptığınız değişiklikleri nasıl dağıtmak istiyorsunuz? Kendinizi / Şirketinizi hangi koşullara bağlıyorsunuz? 37
LINUX, ÖZGÜR YAZILIM, AÇIK KAYNAK VAKİT = NAKİT ‣ Özgür yazılımlar size zaman kazandırır! ‣ Daha hızlı geliştirme ‣ Yeniden yazma riskini azaltma ‣ Daha hızlı hata düzeltme ‣ Daha fazla iş gücü 38
LINUX, ÖZGÜR YAZILIM, AÇIK KAYNAK NELER VAR? ▸ Programlama Dilleri ▸ Derleyiciler ▸ Editörler ▸ IDE’ler ▸ Kütüphanler ▸ Uygulama Çatıları ▸ İşletim Sistemleri ▸ Veri Tabanları ▸ Uygulama Sunucular ▸ Uygulamalar Yani lazım olan her şey! 39
LINUX, ÖZGÜR YAZILIM, AÇIK KAYNAK İŞ MODELLERİ ▸ Özgür yazılımlar için özel bir model yok! ▸ Kurulum ve Bakım hizmetleri ▸ Özel İstekleri Gerçekleştirme ▸ Eğitim ▸ Destek ▸ Danışmanlık 40
LINUX, ÖZGÜR YAZILIM, AÇIK KAYNAK NASIL SEÇECEĞİZ? ▸ Aktif bir kullanıcı topluluğu var mı? ▸ Aktif bir geliştirici topluluğu var mı? ▸ Arkasında duran bir kurum var mı? ▸ Kullanılan teknolojilere aşina mısınız? 46
LINUX, ÖZGÜR YAZILIM, AÇIK KAYNAK KAYNAK KODLAR NEDEN ÖNEMLİ? ▸ Kaynak kodlar ▸ Kendiniz yeniden derleyemezsiniz ▸ Değişiklik yapamazsınız ▸ Hata ayıklayamazsınız ▸ Nasıl çalıştığını gerçekten öğrenemezsiniz 47
LINUX, ÖZGÜR YAZILIM, AÇIK KAYNAK KAYNAK KODLAR NEDEN ÖNEMLİ? ▸ Kaynak kodlar ▸ Kendiniz yeniden derleyemezsiniz ▸ Değişiklik yapamazsınız ▸ Hata ayıklayamazsınız ▸ Nasıl çalıştığını gerçekten öğrenemezsiniz 48
ardacetin
bengo4com
sadonosake
matsuihidetoshi
autifyhq
th0x0472
_kensh
tammyeverts
yokawasa
yellowshippo
lemon
revcomm_inc
1ftseabass
shlominoach
andyhume
keithpitt
cassininazir
reverentgeek
michaelherold
sachag
eileencodes
thoeni
addyosmani
rocio
thekraken