Upgrade to Pro — share decks privately, control downloads, hide ads and more …

Üniversitelerdeki Yazılım Geliştirme ve Lisanslamaları Araştırması

Arda Çetin
February 14, 2019

Üniversitelerdeki Yazılım Geliştirme ve Lisanslamaları Araştırması

Nisan 2017’de Türkiye'deki üniversite bilgi işlem daire başkanlıklarında yaptığım
"Üniversitelerdeki Yazılım Geliştirme ve Lisanslamaları Araştırması"
kapsamındaki üniversitelerin Bilgi İşlem Daire Başkanlıklarına bağlı yazılım
ekiplerinde geliştirilen yazılımların geliştirme ortamlarını, bu yazılımların
lisanslamalarını ve üniversitelerin özgür yazılım ve açık kaynak kod yazılımlarını
kullanma, geliştirme, yayınlamalarına dair araştırmanın sonucu paylaşılması…

Arda Çetin

February 14, 2019
Tweet

More Decks by Arda Çetin

Other Decks in Technology

Transcript

  1. Üniversitelerdeki
    Yazılım Geliştirme
    ve Lisanslamaları
    Araştırması
    Arda Çetin
    Toplumsal Bilgi ve İletişim Derneği

    Kurucu YK Üyesi

    [email protected]

    https://ardacetin.org

    View Slide

  2. Mustafa Akgül’e ithafen…

    View Slide

  3. Özgür Yazılım Nedir?
    Eğer kullanıcılar bir yazılımı özgürce kullanabiliyor, kopyalayabiliyor, dağıtabiliyor ve
    üzerinde çalışıp değişiklik yapabiliyorlarsa bu yazılım bir özgür yazılımdır.
    • Herhangi bir amaç için yazılımı çalıştırma özgürlüğü.
    • Her ne istiyorsanız onu yaptırmak için programın nasıl çalıştığını öğrenmek ve onu
    değiştirme özgürlüğü. Yazılımın kaynak koduna ulaşmak, bu iş için ön koşuldur.
    • Kopyaları dağıtma özgürlüğü. Böylece komşunuza yardım edebilirsiniz.
    • Tüm toplumun yarar sağlayabileceği şekilde programı geliştirme ve geliştirdiklerinizi
    (ve genel olarak değiştirilmiş sürümlerini) yayınlama özgürlüğü. Kaynak koduna
    erişmek, bunun için bir ön koşuldur.

    View Slide

  4. GNU GPL - Genel Kamu Lisansı
    • Yazılımı istediğiniz gibi kullanabilirsiniz
    • Yazılımı istediğiniz gibi inceleyebilirsiniz
    • Yazılımı istediğiniz gibi değiştirebilirsiniz
    • Yazılımı istediğiniz gibi dağıtabilirsiniz
    • Tek istisna, aynı haklardan başkalarını mahrum edemezsiniz
    Tek özgür yazılım lisansı GPL değil.

    http://ozgurlisanslar.org.tr adresinde Türkçe çevirileri bulunuyor.

    View Slide

  5. Özgür Yazılımın Önemi
    Öğrenme, geliştirme, kullanma özgürlüğü
    Tekerleğin tekrar tekrar icat edilmemesi / daha hızlı gelişim
    Toplumsal barış / dayanışma arttırması, "beraber" üretme kültürünün hatırlanması
    İnsanlığın bilgisinin korunması: Yazılımlar özgür olmazsa, o yazılımlarla ürettirilen/
    saklanan veriler de özgür olmaz.

    View Slide

  6. Özgür Yazılımın Artçıları
    Wikipedia: Özgür Ansiklopedi
    OpenStreetMap: Sokak Haritası
    Creative Commons: Yazarlar, Sanatçılar ve Öğretmenler İçin Lisans
    Open Access: Açık Bilimsel Kütüphane
    Open Source Hardware: Özgür Donanım
    Open Content Film: Özgür Sinema
    Open Source Medicine: Özgür İlaç
    Open Source Biology: Özgür Biyoloji
    Open Source Tech: Tesla Motors, Blockchain, Bitcoin…

    View Slide

  7. Kaynak Kod Neden Önemli?
    Kaynak kodlar olmadan,
    • Kendiniz yeniden derleyemezsiniz
    • Değişiklik yapamazsınız
    • Hata ayıklayamazsınız
    • Nasıl çalıştığını gerçekten öğrenemezsiniz

    View Slide

  8. Lisanslar Neden Önemli?
    • Kullanım haklarınızı belirler
    Yaptığınız değişiklikleri nasıl dağıtmak istiyorsunuz?
    Kendinizi / Şirketinizi hangi koşullara bağlıyorsunuz?

    View Slide

  9. Vakit = Nakit
    ‣ Özgür yazılımlar size zaman kazandırır!
    ‣ Daha hızlı geliştirme
    ‣ Yeniden yazma riskini azaltma
    ‣ Daha hızlı hata düzeltme
    ‣ Daha fazla iş gücü

    View Slide

  10. Ülkemizde “vergi verenlerin” parasıyla kamu kurumu olan üniversitelerde
    üretilen yazılımların ne kadarı özgür yazılım olarak tekrar halka açılıyor?
    Nisan 2017’de Türkiye'deki üniversite bilgi işlem daire başkanlıklarında yaptığım
    "Üniversitelerdeki Yazılım Geliştirme ve Lisanslamaları Araştırması"
    kapsamındaki üniversitelerin Bilgi İşlem Daire Başkanlıklarına bağlı yazılım
    ekiplerinde geliştirilen yazılımların geliştirme ortamlarını, bu yazılımların
    lisanslamalarını ve üniversitelerin özgür yazılım ve açık kaynak kod yazılımlarını
    kullanma, geliştirme, yayınlamalarına dair araştırmanın sonucu paylaşılması…

    View Slide

  11. Araştırma Nedenleri
    • Bir üniversitenin yazılım ihtiyaçları: Öğrenci İşleri Otomasyonu, Personel Bilgi
    Sistemi, Akademi Bilgi Sistemi, Elektronik Belge Yönetim Sistemi, Açık Erişim
    Sistemi, Anket Yönetimi, Teknik Destek Servisi…
    • Türkiye’deki Üniversite Sayısı: 203

    View Slide

  12. Yazılım Geliştirme Araştırması
    Üniversiteniz bünyesinde kendi ihtiyaçlarınız için yazılım geliştiriliyor mu?

    View Slide

  13. Yazılım Geliştirme Araştırması
    Üniversiteniz bünyesinde bir yazılım ekibi varsa bu yazılım ekibi kaç
    kişiden oluşuyor?

    View Slide

  14. Yazılım Geliştirme Araştırması
    Üniversiteniz bünyesinde dışarıya bir firmaya herhangi bir (outsource)
    yazdırıyor/kiralıyor?

    View Slide

  15. Yazılım Geliştirme Araştırması
    Üniversiteniz bünyesinde ne tür yazılımlar geliştiriliyor?

    View Slide

  16. Yazılım Geliştirme Araştırması
    Üniversiteniz bünyesinde dışarıdaki bir firmaya (outsource) ne tür
    yazılımlar geliştiriliyor?

    View Slide

  17. Yazılım Lisanslama Araştırması
    Üniversiteniz bünyesinde yazdığınız yazılımların lisanslaması nasıl
    yapılıyor?

    View Slide

  18. Yazılım Lisanslama Araştırması
    Üniversiteniz bünyesinde yazdığınız yazılımların geliştirme süresi
    (beta'dan full version'a geçilmesi) ne kadardır?

    View Slide

  19. Açık ve Özgür Yazılım Araştırması
    Üniversiteniz bünyesinde açık kaynak kodlu ve/veya özgür yazılım
    kullanıyor?

    View Slide

  20. Yazılım Lisanslama Araştırması
    Üniversiteniz bünyesinde kullanılan açık kaynak kodlu ve/veya özgür
    yazılım(lar) nelerdir?

    View Slide

  21. Yazılım Lisanslama Araştırması
    Üniversiteniz bünyesinde açık kaynak kodlu ve/veya özgür yazılım
    kullanılıyor ise bu yazılımların sayısı nedir?

    View Slide

  22. Yazılım Lisanslama Araştırması
    Üniversiteniz bünyesinde açık kaynak kodlu ve/veya özgür yazılım
    kodlarında değişiklik/güncelleme vb. yapılıyor mu?

    View Slide

  23. Yazılım Lisanslama Araştırması
    Üniversiteniz bünyesinde açık kaynak kodlu ve/veya özgür yazılım
    kodlarında değişiklik/güncelleme vb. yapılıyor ise değişiklik yapılan bu
    kodlar AKK/ÖY lisansıyla lisanslanıp, kaynak kodları tekrar yayınlanıyor
    mu?

    View Slide

  24. Yazılım Lisanslama Araştırması
    Üniversiteniz bünyesinde açık kaynak kodlu ve/veya özgür yazılım
    kodlarında yapılan değişikliklerin kodları AKK/ÖY lisansıyla lisanslanıp,
    hangi ortamda yayınlanıyor?

    View Slide

  25. Kamusal Para? Kamusal Kod! Public Money? Public Code!

    View Slide

  26. Vergi verenlerin parasıyla üretilen yazılımlar
    neden Özgür Yazılım olarak yayınlanmıyor?
    Kamu tarafından finanse edilerek kamu sektörü için geliştirilen yazılımların Özgür
    ve Açık Kaynak Kodlu Yazılım lisansıyla kamuya açık hale getirilmesini sağlayacak
    mevzuat istiyoruz. Eğer bu kamunun parasıysa o zaman kod da kamusal
    olmalıdır!
    Halkın parasıyla üretilen kod, halka açık olmalıdır!

    View Slide

  27. Kamusal Kod için Gerekçeler
    Vergi tasarrufu
    Benzer uygulamalar her
    seferinde sıfırdan üretilmek
    zorunda olmayacaktır.

    View Slide

  28. Kamusal Kod için Gerekçeler
    İş birliği
    Büyük proje çabaları
    uzmanlığı ve maliyeti
    paylaşabilir.

    View Slide

  29. Kamusal Kod için Gerekçeler
    Halka hizmet
    Kamunun finanse ettiği
    uygulamalar, herkesin
    erişimine açık olmalıdır.

    View Slide

  30. Kamusal Kod için Gerekçeler
    Yenilikçiliği teşvik
    Şeffaf süreçler sayesinde
    başkalarının tekerleği yeniden
    icat etmesi gerekmez.

    View Slide

  31. Teşekkürler!
    Arda Çetin
    [email protected]

    https://ardacetin.org

    View Slide