Üniversitelerdeki Yazılım Geliştirme ve Lisanslamaları Araştırması

Nisan 2017’de Türkiye'deki üniversite bilgi işlem daire başkanlıklarında yaptığım
"Üniversitelerdeki Yazılım Geliştirme ve Lisanslamaları Araştırması"
kapsamındaki üniversitelerin Bilgi İşlem Daire Başkanlıklarına bağlı yazılım
ekiplerinde geliştirilen yazılımların geliştirme ortamlarını, bu yazılımların
lisanslamalarını ve üniversitelerin özgür yazılım ve açık kaynak kod yazılımlarını
kullanma, geliştirme, yayınlamalarına dair araştırmanın sonucu paylaşılması…

Transcript

1. Üniversitelerdeki Yazılım Geliştirme ve Lisanslamaları Araştırması Arda Çetin Toplumsal Bilgi ve İletişim Derneği
 Kurucu YK Üyesi arda@ardacetin.org https://ardacetin.org
2. Mustafa Akgül’e ithafen…
3. Özgür Yazılım Nedir? Eğer kullanıcılar bir yazılımı özgürce kullanabiliyor, kopyalayabiliyor, dağıtabiliyor ve üzerinde çalışıp değişiklik yapabiliyorlarsa bu yazılım bir özgür yazılımdır. • Herhangi bir amaç için yazılımı çalıştırma özgürlüğü. • Her ne istiyorsanız onu yaptırmak için programın nasıl çalıştığını öğrenmek ve onu değiştirme özgürlüğü. Yazılımın kaynak koduna ulaşmak, bu iş için ön koşuldur. • Kopyaları dağıtma özgürlüğü. Böylece komşunuza yardım edebilirsiniz. • Tüm toplumun yarar sağlayabileceği şekilde programı geliştirme ve geliştirdiklerinizi (ve genel olarak değiştirilmiş sürümlerini) yayınlama özgürlüğü. Kaynak koduna erişmek, bunun için bir ön koşuldur.
4. GNU GPL - Genel Kamu Lisansı • Yazılımı istediğiniz gibi kullanabilirsiniz • Yazılımı istediğiniz gibi inceleyebilirsiniz • Yazılımı istediğiniz gibi değiştirebilirsiniz • Yazılımı istediğiniz gibi dağıtabilirsiniz • Tek istisna, aynı haklardan başkalarını mahrum edemezsiniz Tek özgür yazılım lisansı GPL değil.
 http://ozgurlisanslar.org.tr adresinde Türkçe çevirileri bulunuyor.
5. Özgür Yazılımın Önemi Öğrenme, geliştirme, kullanma özgürlüğü Tekerleğin tekrar tekrar icat edilmemesi / daha hızlı gelişim Toplumsal barış / dayanışma arttırması, "beraber" üretme kültürünün hatırlanması İnsanlığın bilgisinin korunması: Yazılımlar özgür olmazsa, o yazılımlarla ürettirilen/ saklanan veriler de özgür olmaz.
6. Özgür Yazılımın Artçıları Wikipedia: Özgür Ansiklopedi OpenStreetMap: Sokak Haritası Creative Commons: Yazarlar, Sanatçılar ve Öğretmenler İçin Lisans Open Access: Açık Bilimsel Kütüphane Open Source Hardware: Özgür Donanım Open Content Film: Özgür Sinema Open Source Medicine: Özgür İlaç Open Source Biology: Özgür Biyoloji Open Source Tech: Tesla Motors, Blockchain, Bitcoin…
7. Kaynak Kod Neden Önemli? Kaynak kodlar olmadan, • Kendiniz yeniden derleyemezsiniz • Değişiklik yapamazsınız • Hata ayıklayamazsınız • Nasıl çalıştığını gerçekten öğrenemezsiniz
8. Lisanslar Neden Önemli? • Kullanım haklarınızı belirler Yaptığınız değişiklikleri nasıl dağıtmak istiyorsunuz? Kendinizi / Şirketinizi hangi koşullara bağlıyorsunuz?
9. Vakit = Nakit ‣ Özgür yazılımlar size zaman kazandırır! ‣ Daha hızlı geliştirme ‣ Yeniden yazma riskini azaltma ‣ Daha hızlı hata düzeltme ‣ Daha fazla iş gücü
10. Ülkemizde “vergi verenlerin” parasıyla kamu kurumu olan üniversitelerde üretilen yazılımların ne kadarı özgür yazılım olarak tekrar halka açılıyor? Nisan 2017’de Türkiye'deki üniversite bilgi işlem daire başkanlıklarında yaptığım "Üniversitelerdeki Yazılım Geliştirme ve Lisanslamaları Araştırması" kapsamındaki üniversitelerin Bilgi İşlem Daire Başkanlıklarına bağlı yazılım ekiplerinde geliştirilen yazılımların geliştirme ortamlarını, bu yazılımların lisanslamalarını ve üniversitelerin özgür yazılım ve açık kaynak kod yazılımlarını kullanma, geliştirme, yayınlamalarına dair araştırmanın sonucu paylaşılması…
11. Araştırma Nedenleri • Bir üniversitenin yazılım ihtiyaçları: Öğrenci İşleri Otomasyonu, Personel Bilgi Sistemi, Akademi Bilgi Sistemi, Elektronik Belge Yönetim Sistemi, Açık Erişim Sistemi, Anket Yönetimi, Teknik Destek Servisi… • Türkiye’deki Üniversite Sayısı: 203
12. Yazılım Geliştirme Araştırması Üniversiteniz bünyesinde kendi ihtiyaçlarınız için yazılım geliştiriliyor mu?
13. Yazılım Geliştirme Araştırması Üniversiteniz bünyesinde bir yazılım ekibi varsa bu yazılım ekibi kaç kişiden oluşuyor?
14. Yazılım Geliştirme Araştırması Üniversiteniz bünyesinde dışarıya bir firmaya herhangi bir (outsource) yazdırıyor/kiralıyor?
15. Yazılım Geliştirme Araştırması Üniversiteniz bünyesinde ne tür yazılımlar geliştiriliyor?
16. Yazılım Geliştirme Araştırması Üniversiteniz bünyesinde dışarıdaki bir firmaya (outsource) ne tür yazılımlar geliştiriliyor?
17. Yazılım Lisanslama Araştırması Üniversiteniz bünyesinde yazdığınız yazılımların lisanslaması nasıl yapılıyor?
18. Yazılım Lisanslama Araştırması Üniversiteniz bünyesinde yazdığınız yazılımların geliştirme süresi (beta'dan full version'a geçilmesi) ne kadardır?
19. Açık ve Özgür Yazılım Araştırması Üniversiteniz bünyesinde açık kaynak kodlu ve/veya özgür yazılım kullanıyor?
20. Yazılım Lisanslama Araştırması Üniversiteniz bünyesinde kullanılan açık kaynak kodlu ve/veya özgür yazılım(lar) nelerdir?
21. Yazılım Lisanslama Araştırması Üniversiteniz bünyesinde açık kaynak kodlu ve/veya özgür yazılım kullanılıyor ise bu yazılımların sayısı nedir?
22. Yazılım Lisanslama Araştırması Üniversiteniz bünyesinde açık kaynak kodlu ve/veya özgür yazılım kodlarında değişiklik/güncelleme vb. yapılıyor mu?
23. Yazılım Lisanslama Araştırması Üniversiteniz bünyesinde açık kaynak kodlu ve/veya özgür yazılım kodlarında değişiklik/güncelleme vb. yapılıyor ise değişiklik yapılan bu kodlar AKK/ÖY lisansıyla lisanslanıp, kaynak kodları tekrar yayınlanıyor mu?
24. Yazılım Lisanslama Araştırması Üniversiteniz bünyesinde açık kaynak kodlu ve/veya özgür yazılım kodlarında yapılan değişikliklerin kodları AKK/ÖY lisansıyla lisanslanıp, hangi ortamda yayınlanıyor?
25. Kamusal Para? Kamusal Kod! Public Money? Public Code!
26. Vergi verenlerin parasıyla üretilen yazılımlar neden Özgür Yazılım olarak yayınlanmıyor? Kamu tarafından finanse edilerek kamu sektörü için geliştirilen yazılımların Özgür ve Açık Kaynak Kodlu Yazılım lisansıyla kamuya açık hale getirilmesini sağlayacak mevzuat istiyoruz. Eğer bu kamunun parasıysa o zaman kod da kamusal olmalıdır! Halkın parasıyla üretilen kod, halka açık olmalıdır!
27. Kamusal Kod için Gerekçeler Vergi tasarrufu Benzer uygulamalar her seferinde sıfırdan üretilmek zorunda olmayacaktır.
28. Kamusal Kod için Gerekçeler İş birliği Büyük proje çabaları uzmanlığı ve maliyeti paylaşabilir.
29. Kamusal Kod için Gerekçeler Halka hizmet Kamunun finanse ettiği uygulamalar, herkesin erişimine açık olmalıdır.
30. Kamusal Kod için Gerekçeler Yenilikçiliği teşvik Şeffaf süreçler sayesinde başkalarının tekerleği yeniden icat etmesi gerekmez.
31. Teşekkürler! Arda Çetin arda@ardacetin.org https://ardacetin.org