Wojna rosyjsko-japońska w zachodnich filmach z epoki

Transcript

1. Orient Daleki i Bliski 2019 Wojna rosyjsko-japońska w zachodnich filmach z epoki Dawid Głownia (dawid.glownia@gmail.com) Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej UWr
2. Punkt wyjścia: wojna rosyjsko-japońska jako wydarzenie medialne Frederic A. Sharf, [w:] A Much Recorder War: The Russo-Japanese War in History and Imagery, 2005. Żadna wcześniejsza wojna w dziejach ludzkości nie była tak bacznie obserwowana ani utrwalana przy użyciu tak wielu mediów, nigdy wcześniej też pisemne i graficzne relacje z frontu nie były wytwarzane i rozpowszechniane na taką skalę i z taką prędkością, jak miało to miejsce w przypadku wojny rosyjsko-japońskiej. Naoko Shimazu, Patriotic and Despondent: Japanese Society at War, 1904-5, „The Russian Review”, 2008. Wojnę rosyjsko-japońską cechował wysoki stopień wizualizacji, tj. była ona nie tylko szeroko omawiana w prasie, ale i przedstawiana za pomocą rozmaitych mediów wizualnych, takich jak latarnia magiczna, magazyn ilustrowany, panorama, nishiki-e fotografia i film. Marco Gerbig-Fabel, Photographic Artefacts of War 1904–1905: The Russo-Japanese War as Transnational Media Event, „The European Review of History”, 2008. Wojnę rosyjsko-japońską można określić mianem pierwszego transnarodowego wydarzenia medialnego w historii świata.
3. Media relacjonujące, interpretujące i obrazujące wojnę rosyjsko-japońską „Des Moines Register”, listopad 1903.  Prasa (gazety i magazyny)  Publikacje książkowe  Realistyczna ilustracja  Ilustracja w stylu ukiyo-e  Drzeworyt (nishiki-e, sensō-e)  Karykatura  Panorama  Fotografia  Latarnia magiczna  Pocztówka ilustrowana  Pocztówka fotograficzna  Film  Teatr  Przedmioty użytkowe
4. Film jako najnowsze i istotne medium obrazowania wojny „Cleveland Leader”, kwiecień 1905. „Nichi Nichi Shinbun”, maj 1905. Reklama projekcji w tokijskim Denki-kanie.
5. Cele badań referowanych w wystąpieniu  Sporządzenie możliwie kompletnego wykazu filmów poświęconych wojnie rosyjsko japońskiej realizowanych w latach 1904-1905 w Europie i USA.  Rozpoznanie rodzajów (typów) tych filmów w o odniesieniu do typologii filmów wojennych z przełomu XIX i XX wieku Stephena Bottomore’a.  Rekonstrukcja zawartości filmów, które nie zachowały się.  Analiza materiałów promocyjnych zidentyfikowanych filmów.  Określenie, na ile filmy dotyczące wojny rosyjsko-japońskiej realizowane w Europie i USA opowiadały się po której ze zwaśnionych stron. Podstawowy problem: w piśmiennictwie filmoznawczym, medioznawczym i historycznym brak pełnego wykazu europejskich i amerykańskich filmów dotyczących wojny rosyjsko japońskiej zrealizowanych w latach 1904-1905.
6. Metodologia badań  Opracowanie wykazu filmów na podstawie:  Analiza zawartości zachowanych filmów.  Analiza treści materiałów promocyjnych. • periodyków branży rozrywkowej • newsletterów dystrybutorów, • katalogów producentów i dystrybutorów, • wspomnień przedstawicieli branży. - „The Era” dla Wielkiej Brytanii - „The New York Clipper” dla USA „The Era”, 02.04.1904.
7. Część 1 Przekształcenia wizerunku Japonii na arenie światowej oraz ogólny model relacjonowania i interpretowania wojny rosyjsko-japońskiej w mediach wizualnych
8. Przekształcenia obrazu Japonii na arenie światowej (1895-1905) Ludy Europy, chrońcie swą najświętszą własność, Hermann Knackfuss (projekt: Wilhelm II), 1895. Idea „żółtego niebezpieczeństwa” (Gelbe Gefahr, Yellow Peril).
9. Przekształcenia obrazu Japonii na arenie światowej (1895-1905) Debiut Japonii pod auspicjami Kolumbii, Joseph Ferdinand Keppler, „Puck”, 1899. Wkroczenie Japonii do grona światowych potęg.
10. Przekształcenia obrazu Japonii na arenie światowej (1895-1905) Louisiana and the Fair: An Exposition of the World, Its People, and their Achievements, Vol. 5, 1904. Ilustracja Types of Development of Man: Japończycy jako trzecia najbardziej rozwinięta „rasa” na świecie po Amerykano-Europejczykach i Rosjanach. Cywilizacyjny postęp Japonii.
11. Przekształcenia obrazu Japonii na arenie światowej (1895-1905) „Cleveland Leader”, marzec 1904.  Patriotyzm  Strategia  Umiejętności  Odwaga  Fatalizm  Determinacja Dlaczego Japończycy odnoszą zwycięstwa nad Rosjanami? Przeniesienie cech żołnierza na poziom całego kraju.
12. Źródła pozytywnego obrazu Japonii w USA i Wielkiej Brytanii  Faktyczne sukcesy militarne armii i marynarki Japonii.  Początkowa percepcja Japonii jako słabszej strony konfliktu.  Interesy (geo)polityczne USA i Wielkiej Brytanii.  Negatywny obraz Rosji (despotyzm, ekspansjonizm, antysemityzm).  Skuteczna kampania wizerunkowa japońskich władz. „The Tacoma Times”, kwiecień 1904.
13. Model relacjonowania wojny w mediach wizualnych w Japonii Prasa Oficjalna linia władz i cenzura. Media wizualne Opóźnienie (czas docierania wieści, cenzura). Wydarzenia Funkcje quasi-reportażowe: media wizualne „ukazywały” to, o czym odbiorcy wcześniej czytali lub słyszeli. Szybkie tempo realizacji „obrazów” wojny (w tym antycypacja wydarzeń i pre-produkcja).
14. Część 2 Wewnętrzne zróżnicowanie filmów dotyczących wojny rosyjsko-japońskiej
15. Typologia wczesnych filmów poświęconych konfliktom zbrojnym Stephen Bottomore, Filming, Faking and Propaganda: The Origins of the War Film, 1897-1902, 2007. 1. Wojenne aktualności filmowe (actuality war film) 2. Reżyserowane filmy wojenne (staged war film) a) aktualności ze strefy konfliktu b) aktualności aranżowane c) aktualności wiążące się z wojną a) fałszywe filmy wojenne b) filmy alegoryczne - rekonstrukcje bitew z udziałem aktorów w studio lub w plenerze - rekonstrukcje bitew z wykorzystanie modeli c) dramatyzowane filmy poświęcone konfliktowi
16. Powody realizacji „fałszywych filmów wojennych” (fake war films)  ograniczenia technologiczne,  specyfika nowoczesnej wojny,  polityka medialna japońskich władz,  koszty wysłania reporterów na front. „Punch, or The London Charivari”, marzec 1904. Czynniki utrudniające rejestrację walk na fotografiach i filmach: Duże zainteresowanie konfliktem. vs
17. Krytyka polityki medialnej japońskich władz ze strony korespondentów James H. Hare (red.), A Photographic Record of the Russo-Japanese War, 1905. Najbardziej interesującymi historiami napisanymi przez korespondentów relacjonujących przebieg wojny rosyjsko-japońskiej były te, które nie przeszły cenzury, zaś najniezwyklejszymi widokami – te, których korespondenci nie zobaczyli. Od chwili wynalezienie telegrafu i wykształcenia się profesji zawodowego korespondenta, nie było konfliktu, o którym świat wiedziałby tak mało. W pierwszych miesiącach wojny praktycznie wszyscy korespondenci zostali zapuszkowani w Tokio, a kiedy w końcu kilkorgu z nich […] pozwolono towarzyszyć armii na froncie, trzymano ich daleko na tyłach i pozwolono zobaczyć walki nad rzeką Yalu ze szczytu wzgórza oddalonego o kilka mil od linii ognia.
18. Autentyczne nagrania ze strefy objętej działaniami zbrojnymi Dwaj korespondenci brytyjskiej firmy Charles Urban Trading Company Joseph Rosenthal przydzielony do 3. Armii Cesarskiej Armii Wielkiej Japonii pod wodzą generała Nogiego. George Rogers towarzyszący rosyjskim wojskom w drodze z Sankt Petersburga do Mandżurii .
19. Autentyczne nagrania ze strefy objętej działaniami zbrojnymi
20. Część 3 Filmy dotyczące wojny rosyjsko-japońskiej realizowane w Europie i USA w latach 1904-1905
21. Zachodni producenci filmów dotyczących wojny rosyjsko-japońskiej  Francja:  USA:  Wielka Brytania • American Mutoscope and Biograph Company • Edison Manufacturing Company • Selig Polyscope Company • Lubin Manufacturing Company • Charles Urban Trading Company • Warwick Trading Company • Robert W. Paul • Sheffield Photo Company • Gaumont-British Picture Corporation • Cricks & Sharp • Williamson Kinematograph Company • Pathé Frères „Sumatra Post”, sierpień 1905.
22. Francja: Pathé i Wydarzenia z wojny rosyjsko-japońskiej Mimo wczesnych informacji o wysłaniu na tereny objęte konfliktem operatora, wytwórnia Pathé nie wyprodukowała filmów zrealizowanych na obszarach objętych działaniami zbrojnymi. Pathé Frères Films. Supplement January 1904
23. Francja: Pathé i Wydarzenia z wojny rosyjsko-japońskiej Pathé Frères Films. Supplement January 1904 Filmy oferowane na początku konfliktu:  Scenki uliczne z Tokio i Jokohamy oraz zapis japońskiego tańca, pierwotnie wprowadzone do sprzedaży w 1903 roku,  Materiały z podróży prezydenta Émile’a Loubeta po Rosji w 1902 roku, ukazujące rosyjską kawalerię, piechotę i artylerię,  Rosyjsko-japońska bitwa morska (Combat naval russo-japonais).
24. Francja: Pathé i Wydarzenia z wojny rosyjsko-japońskiej Rosyjsko-japońska bitwa morska (Combat naval russojaponais)
25. Francja: Pathé i Wydarzenia z wojny rosyjsko-japońskiej Wydarzenia z wojny rosyjsko-japońskiej (Événements russo-japonais) – seria kilkunastu „fałszywych filmów wojennych” zrealizowanych dla Pathé przez Lucien Nonguet. Nagrania mierzące przedstawiające m.in. oblężenie i kapitulację Port Arthur, zatonięcie pancernika Pietropawłosk, bitwy nad Yalu i Shahe, wysadzenie rosyjskiego fortu w okolicach Mukdenu, atak Japończyków na pociąg i rozstrzelanie szpiegów przez Rosjan. Wojna rosyjsko-japońska, nr 4 (Guerre russo-japonaise N°3) Epizod spod Yantai (Épisode de Yan-Taï)
26. Francja: Pathé i Wydarzenia z wojny rosyjsko-japońskiej Japończyk, raniony na froncie, powraca do rodzinnego domu i opowiada krewnym, jak zdobył Rosyjską flagę, kiedy zaś kończy opowieść, do pomieszczenia wchodzi oficer, który odznacza go medalem. Ostatnia produkcja Pathé dotycząca wojny powstała w kwietniu 1905 roku. Powrót japońskiego żołnierza (Le retour du soldat Japonais)
27. Francja: Pathé i Wydarzenia z wojny rosyjsko-japońskiej „The New York Clipper”, 15.10.1904 / 05.11.1904
28. Wielka Brytania: Charles Urban Trading Company Filmy dystrybuowane w lutym i marcu 1904 roku: Revised List of High-Class Original Copyrighted Bioscope Films, 1905  nagrania ukazujące japońskie pancerniki Mikasa i Yashima,  filmowe „widokówki” z Sankt Petersburga, zarejestrowane przez Rogersa przed jego wyjazdem do Mandżurii,  serię nagrań Trzydzieści minut w Japonii składającą się z filmów zarejestrowanych przez operatorów firmy braci Lumière w Japonii pod koniec XIX wieku,  Reprezentację walk pod Port Arthur, będącą kompilacja nagrań zarejestrowanych przez Alfreda J. Westa podczas manewrów brytyjskiej marynarki w Portsmouth w lutym 1904 roku.
29. Wielka Brytania: Charles Urban Trading Company Pod koniec kwietnia do Londynu spływają pierwsze nagrania Rogersa z jego podróży przez Syberię, nieco później zaś pierwsze filmy Rosenthala z Japonii. Rogers: Rosenthal:  rosyjskie wojska przekraczające zamarznięty Bajkał,  przyjazd generała Aleksieja Kuropatkina do Pietrowska Zabajkalskiego,  żołnierze wsiadających do pociągów na stacji w Irkucku,  popisy jeździeckie Kozaków syberyjskich stacjonujących w Mukdenie,  przybycie 1. Pułku Strzelców Syberyjskich do Harbinu i odbywające się tam manewry rosyjskiej artylerii.  Japońskie oddziały wyruszające na front,  uroczysta ceremonię pogrzebową komandora porucznika Takeo Hirosego,  festiwal w kompleksie świątynnym w Nikkō,  gejsze i uliczne pokazy szermierki.
30. Wielka Brytania: Charles Urban Trading Company Revised List of High-Class Original Copyrighted Bioscope Films, 1905 Japoński chorąży (The Japanese Standard Bearer). Japończyk broni w pojedynkę sztandaru swego regimentu przed czterema kozakami, po czym umiera wskutek odniesionych ran, całując ocaloną flagę. W ogłoszeniu zmieszczonym 16 lipca 1904 roku na łamach „The Era” nagranie figuruje w wykazie filmów otrzymanych od Rosenthala, niewykluczone jednak, że zostało nakręcona w Londynie przez kogoś innego. Problematyczna produkcja:
31. Wielka Brytania: Charles Urban Trading Company W lutym firma wprowadza do sprzedaży trzyczęściowy program poświęcony wojnie, którego główną atrakcję stanowią filmy zarejestrowana przez Rosenthala podczas oblężenia Port Arthur i jego zdobycia. Revised List of High-Class Original Copyrighted Bioscope Films, 1905 Urban Film Subjects, 1906
32. Wielka Brytania: Charles Urban Trading Company
33. Wielka Brytania: Warwick Trading Company Filmy dystrybuowane w styczniu i lutym 1904 roku: „The Era”, 11.06.1904.  seria nagrań zarejestrowanych w 1902 roku przez Williama Barkera na japońskim krążowniku Asama,  specjalny program rosyjsko-japoński, złożony z nagrań Barkera, materiałów z powstania bokserów z 1900 roku i nowych filmów z Rosji,  nagrania Westa z manewrów w Portsmouth, „ilustrujące” japoński atak torpedowy na Port Arthur i lądowanie wojsk japońskich pod Dalian. Od kwietnia do sierpnia filmy przypisywane korespondentowi firmy w Japonii, ukazujące m.in. żołnierzy wyruszających na front, przybycie do Tokio żołnierzy rannych podczas bitwy pod Jinzhou oraz członków Gwardii Cesarskiej ćwiczących atak na fortyfikacje Port Arthur.
34. Wielka Brytania: Robert W. Paul Cztery filmy dotyczące wojny (luty-kwiecień 1904 roku):  Incydent w obozie (An Affair of Outposts),  Japończyk kontra Rosjanin (Jap vs. Russian),  Wszystko dla miłości gejszy (All for the Love of Geisha),  Ujęcie i rozstrzelanie jako szpiegów dwóch japońskich oficerów (The Capture and Execution as Spies of Two Japanese Officers).
35. Wielka Brytania: Robert W. Paul Cztery filmy dotyczące wojny (luty-kwiecień 1904 roku):  Incydent w obozie (An Affair of Outposts),  Japończyk kontra Rosjanin (Jap vs. Russian),  Wszystko dla miłości gejszy (All for the Love of Geisha),  Ujęcie i rozstrzelanie jako szpiegów dwóch japońskich oficerów (The Capture and Execution as Spies of Two Japanese Officers). Film alegoryczny – przedstawiciele światowych mocarstw po kolei salutują japońskiej fladze; kiedy przychodzi kolej Rosjanina ten zrywa sztandar; Japończyk i Rosjanin wchodzą na zaimprowizowany ring i rozpoczynają zapasy; Japończyk zwycięża w pojedynku, zostaje owinięty w brytyjską flagę, a reprezentanci mocarstw składają mu gratulacje.
36. Wielka Brytania: Robert W. Paul Cztery filmy dotyczące wojny (luty-kwiecień 1904 roku):  Incydent w obozie (An Affair of Outposts),  Japończyk kontra Rosjanin (Jap vs. Russian),  Wszystko dla miłości gejszy (All for the Love of Geisha),  Ujęcie i rozstrzelanie jako szpiegów dwóch japońskich oficerów (The Capture and Execution as Spies of Two Japanese Officers). Film fikcjonalny o charakterze alegorycznym – o względy gejszy rywalizują rosyjski oficer i angielski; dziewczyna woli marynarza, lecz Rosjanin nie chce tego zaakceptować i uprowadza ją; Japońscy żołnierze dowiadują się, gdzie więziona jest gejsza, i z pomocą Anglika ratują ją z płonącego budynku.
37. Wielka Brytania: Sheffield Photo Company i brytyjski Gaumont Sheffield – dwa filmy (luty 1904 roku):  Pęd z meldunkami (A Dash with Dispatches),  Atak na japoński konwój (Attack on a Japanese Convoy). „The Era”, 28.05.1904. Gaumont – trzy filmy (marzec-październik 1904 roku):  Atak na rosyjski obóz (Attack on a Russian Outpost),  Ostrzelanie Port Arthur (Bombardment of Port Arthur),  Japońską odwagę: Incydent wojenny (Japanese Bravery: Incident of War). „The Era”, 27.02.1904.
38. Wielka Brytania: Cricks & Sharp Cztery filmy (czerwiec 1904 roku):  Japoński zabójca olbrzyma (Jap the Giant-Killer),  Ratunek meldunków (Saving the Dispatches),  Ujęcie rosyjskiego szpiega (The Capture of a Russian Spy),  Rozstrzelanie rosyjskiego szpiega (Shooting a Russian Spy). „The Era”, 04.06.1904.
39. Wielka Brytania: Cricks & Sharp Cztery filmy (czerwiec 1904 roku):  Japoński zabójca olbrzyma (Jap the Giant-Killer),  Ratunek meldunków (Saving the Dispatches),  Ujęcie rosyjskiego szpiega (The Capture of a Russian Spy),  Rozstrzelanie rosyjskiego szpiega (Shooting a Russian Spy). „The Era”, 04.06.1904. Japoński żołnierz zasypia w herbaciarni, śni, że walczy z rosyjskim olbrzymem i ucina mu głowę, po czym budzi się i z gazety wręczonej mu przez gejszę dowiaduje się, że Japonia wygrała wojnę.
40. Wielka Brytania: Williamson Kinematograph Company Jeden film (wrzesień 1904)  Dwoje dzielnych małych Japończyków (Two Brave Little Japs). Martin Sopocy, James Williamson: Studies and Documents of a Pioneer of the Film Narrative, 1998. Melodramat przedstawiający losy japońskiej rodziny w czasie wojny – młoda Japonka wyrusza na front jako sanitariuszka, podczas gdy jej ojciec i brat służą w marynarce; dziewczyna spotyka w szpitalu rannego ojca i podejmuje się dostarczyć na japoński okręt przekazane jej przez niego dokumenty; podczas wykonywania zadania zostaję pojmana przez Rosjan i zaprowadzona do ich obozu, skąd ratują ją marynarze dowodzeni przez jej brata.
41. USA: Filmy francuskie i brytyjskie (legalne i pirackie) Lubin’s Films, 1905. Edison Films for Edison Projecting Kinetoscope, No. 225, 1904.
42. USA: Selig Polyscope Company Trzy filmy wprowadzone do sprzedaży w lutym i marcu 1904 roku, zrealizowane z wykorzystaniem miniaturowych modeli na podstawie doniesień prasowych z przebiegu konfliktu. „The New York Clipper”, 05.03.1904. Naval Battles Between the Russian and Japanese Fleets at Port Arthur and Chemulpo, 1904
43. USA: Lubin Manufacturing Company Cztery filmy dotyczące wojny (kwiecień-maj 1904):  Ostrzelanie Port Arthur (Bombardment of Port Arthur),  Starcie na moście między Rosjanami i Japończykami (The Fight on the Bridge Between Russians and Japs),  Starcie sił rosyjskich i japońskich w pobliżu Czemulpo (Russ-Jap Forces Meeting Near Chemulpo),  Trudności Rosjan w posuwaniu się przez Koreę (Difficulties of the Russian Advance in Korea). „The New York Clipper”, 09.04.1904. „The New York Clipper”, 09.04.1904. ?
44. USA: Edison Manufacturing Company Potyczka między rosyjską i japońską strażą przednią (Skirmish Between Russian and Japanese Advance Guards) Film zrealizowany 2 kwietnia 1904 roku w Forest Hill w New Jersey z udziałem członków Gwardii Narodowej. „The New York Clipper”, 07.05.1904.
45. USA: Edison Manufacturing Company Bitwa w zatoce Czemulpo (Battle of Chemulpo Bay) Film zrealizowany 8 kwietnia 1904 roku w nowojorskim studio firmy Edisona. Kontrowersja w sprawie Sampsona i Schleya (Sampson-Scheley Controversy, 1901). Bitwa w zatocze Czemulpo
46. USA: American Mutoscope and Biograph Company Bitwę nad rzeką Yalu (The Battle of the Yalu) „The New York Clipper”, 02.04.1904. Film zarejestrowany w Akademii Wojskowej im. Świętego Jerzego w Syracuse 16 i 17 marca przy udziale tamtejszych studentów, w tym trzech Japończyków.
47. USA: American Mutoscope and Biograph Company Bohater spod Liaoyan (The Hero of Liao Yang) Complete Illustrated Catalog of Moving Picture Machines, Stereopticons, Slides, Films, 1905 Film fikcjonalny zrealizowany we wrześniu 1904 roku, ponownie w Akademii Wojskowej im. Świętego Jerzego w Syracuse, niespełna, niespełna miesiąc po zakończeniu bitwy.
48. USA: American Mutoscope and Biograph Company Część domowa – 8 scen (ok. 7 min.). Część frontowa – 7 scen (ok. 11 min.).
49. USA: American Mutoscope and Biograph Company Idyllę w japońskiej rezydencji przerywa otrzymanie przez głowę rodziny wezwania na front. Mężczyzna składa przysięgę wierności Cesarzowi na miecz przodków oraz pokłon przed rodzinnym ołtarzem, żegna się z rodziną i wyrusza na wojnę.
50. USA: American Mutoscope and Biograph Company Na froncie bohater otrzymuje rozkaz dostarczenia wiadomości japońskim wojskom przez terytorium wroga. Bohater zostaje zaatakowany przez Rosjan i raniony, zabija dwóch wrogów, zjada wiadomość i traci przytomność.
51. USA: American Mutoscope and Biograph Company Bohater udaje martwego, zostaje pochowany w płytkim grobie, po czym odkopany przez lojalnego chińskiego kulisa.
52. USA: American Mutoscope and Biograph Company Ranny bohater dostarcza wiadomość w trakcie bitwy, po czym zostaje udekorowany przez generała najwyższym odznaczeniem w Japonii.
53. USA: Reportaże z negocjacji pokojowych w Portsmomuth Biograph Edison Delegaci pokojowi Portsmouth (Peace Envoys at Portsmouth, N.H.) Sceny i wydarzenia z rosyjsko-japońskiej konferencji pokojowej w Portsmouth (Scenes and Incidents, Russo-Japanese Peace Conference, Portsmouth, N.H.).
54. Część 4 Kwestia projapońskości i prorosyjskości filmów dotyczących wojny realizowanych w Europie i USA
55. Wymowa filmów i materiałów reklamowych: Francja Pathé Frères Films. Supplement January 1904  Choć Francja była sprzymierzona z Rosją, produkcje Pathé, miały charakter zasadniczo neutralny, co wynikało zarówno z ich formuły (rekonstrukcje wydarzeń z frontu), jak i faktu, że firma operowała na skalę globalną, tak więc sprzedawała filmy również do krajów, w których dominowały sympatie projapońskie.  Wrażenie neutralności oferty Pathé wzmacniał fakt, że wytwórnia oferowała klientom dwa warianty planszy tekstowej wieńczącej projekcje – „Niech żyje Rosja!” i „Niech żyje Japonia!”.  Wczesne nagrania wytwórni zdają się zdradzać sympatie prorosyjskie – przedstawione na nich wydarzenia ukazane są z perspektywy rosyjskiej, W okolicach Port Arthur: Druga seria zawiera scenę, w której Rosjanie pomagają rannemu Japończykowi. W okolicach Port Arthur: Druga seria (Autour de Port-Arthur: Deuxième série)
56. Wymowa filmów i materiałów reklamowych: USA  W USA w reklamach i opisach katalogowych filmów dotyczących wojny używano z reguły neutralnego języka, choć zdarzały się wyjątki, np. reklama Biographu, w której Japonię określono mianem „wielkiego małego kraju”, a rosyjskich kozaków scharakteryzowano jako „okrutnych”.  Rekonstrukcje realizowane dla Biographu i firmy Edisona zawierają elementy, które mogą sugerować sympatie projapońskie (japońscy żołnierze ze sztandarem wschodzącego słońca wypełniający całą przestrzeń kadrową w finale Bitwy pod rzeką Yalu, przedstawienie bitwy w zatoce Czemulpo z perspektywy japońskiej), nie musi to jednak oznaczać, że takie były faktycznie intencje ich twórców.  Jedyny amerykański film fabularny dotyczący wojny – Bohater spod Liaoyang – był otwarcie projapoński. Bitwa nad rzeką Yalu
57. Wymowa filmów i materiałów reklamowych: Wielka Brytania  Większość z realizowanych w Wielkiej Brytanii filmów fikcjonalnych dotyczących wojny była otwarcie projapońska – jeśli te posiadały wyraźnego protagonistę, niemal zawsze był nim Japończyk (w jednym przypadku Brytyjczyk); Japończycy zwyciężali nad przeważającymi siłami wroga, zachowywali się mężnie w obliczu nieuchronnej śmierci i zdobywali wyrazy uznania ze strony przedstawicieli zachodnich mocarstw.  W opisach i tytułach filmów podkreślano pozytywne przymioty Japończyków (Japońska odwaga: Incydent Wojenny, Dwoje dzielnych Japończyków).  Produkcje niefikcjonalne z oferty Charles Urban Trading Company i Warwick Trading Company były opatrzone neutralnymi opisami. Revised List of High-Class Original Copyrighted Bioscope Films, 1905
58. Wymowa filmów a kontekst ich prezentacji „Brooklyn Daily Eagle”, luty 1904.  W przypadku filmów dotyczących wojny rosyjsko-japońskiej, bardziej istotny niż ich faktyczna zawartość, był kontekst prezentacji.  Wymowa tych nagrań była podatna na modyfikację przez wtórne parateksty (prasowa reklama projekcji, tekst i grafika na afiszu, tytuł filmu, narracja wprowadzająca i towarzysząca projekcji), treść pozostałych filmów prezentowanych w ramach tego samego pokazu oraz specyficzne rytuały odbioru.  Niezależnie od intencji producentów, praktycznie każdy film poświęcony wojnie rosyjsko-japońskiej mógł być przekształcony w „projapoński”, z czego skwapliwie korzystano nie tylko w Japonii.
59. Dziękuję za uwagę e-mail: dawid.glownia@gmail.com academia.edu: https://wroc.academia.edu/DawidG%C5%82ownia researchgate.net: https://www.researchgate.net/profile/Dawid_Glownia facebook: https://www.facebook.com/Pan-Optykon-197132843720791/