Piotr Kornuta

Transcript

1. PIOTR  KORNUTA   Socjaldemokrata, społecznik, burmistrz miasta Trzyńca ofiara nazizmu niemieckiego
2. Zapis  z  metryki  chrztu  
3. Rodzice   •  Ojciec  Józef  urodzony  20.IX.1844      w  Lubochni  (obecnie  Słowacja),      zmarł  25.X.1889,      pochowany  w  Trzyńcu.       •  Matka  Teresa  z  domu  Bieleny            urodzona  7.X.1849            w  Gombáš  (obecnie  Słowacja),            zmarła  25.III.1915,            pochowana  w  Trzyńcu.  
4. Rodzeństwo  Piotra  Kornuty  
5. Przykładem  starszy  brat  Jan  
6. Jan Kornuta ur. w Lubochni 1872 r.. •  Po ukończeniu 4 klasowej szkoły ludowej jako czternastoletni rozpoczął pracę w hucie trzynieckiej. •  Już 1890 roku stał się jednym z pierwszych organizatorów ruchu socjalistycznego (zarówno zawodowego jak politycznego) w Trzyńcu i najbliższej okolicy. •  Mając lat dwadzieścia nawiązywał kontakty z przyjeżdżającymi na Śląsk działaczami socjalistycznymi z Krakowa Misiołkiem, Diamandem, Daszyńskim, Regerem. •  1907 r. został wybrany przewodniczącym grupy metalowców w Trzyńcu. •  Wielkie zasługi położył wokół uruchomionego w listopadzie 1908 r. Domu Robotniczego w Trzyńcu. •  Przez cały okres międzywojenny należał do najaktywniejszych działaczy Stowarzyszenia Polskich Robotników i Robotnic “SIŁA” w kole Trzyniec –Końska •  Po rozgraniczeniu Śląska w 1920 r. powrócił do pracy w hucie trzynieckiej i stał się jednym z organizatorów Związku Zawodowego Metalowców w Trzyńcu oraz w powstałej w 1921 r. Polskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej w Czechosłowacji. •  Nie stronił od działalności społecznej, należał do Macierzy Szkolnej, Kasy Oszczędnościowo- Pożyczkowej i Rodziny Opiekuńczej. •  W czasie okupacji niemieckiej zdecydowanie zadeklarował się jako Polak a jego córka Elżbieta działała w ruchu oporu w formacjach Gwardii Ludowej PPR. Aresztowana w 1944 r. zginęła w obozie koncentracyjnym. •  Zmarł 29 października 1946 r. i został pochowany na cmentarzu w Trzyńcu.
7. Młodość    
8. Piotr jako jako czwarte dziecko Józefa Kornuty i matki Teresy z domu Bieleny Po ukończeniu 6 klas szkoły ludowej w Trzyńcu rozpoczął naukę w hucie w zawodzie ślusarza. W trakcie nauki w wyniku wypadku stracił oko.
9. Od wczesnej młodości brał udział w rozwoju ruchu socjalistycznego w okręgu trzynieckim. •  Mając 20 lat, został sekretarzem Kasy Chorych z siedzibą w Karniowie na Śląsku Opawskim.   •  tow. Pala Józef, Staniek Jan, Sekuła Józef i tow. Śliwka Jan, Kornuta Jan, Patnek, Kassik, Bajtek, Damowski i inni założyli pierwsze podwaliny pod Stowarzyszenie Domu Robotniczego, który miało wyznaczony cel: stworzyć dach nad głową dla robotników trzynieckich. •  Ustanowienie sekretariatu partyjnego w Trzyńcu w roku 1904, gdzie na sekretarza powołano tow. Emanuela Chobota, pchnęło pracę około budowy Domu Robotniczego naprzód i już w roku 1906 zakupiono miejsce budowlane w Trzyńcu za cenę 4600 K, na które zaledwie zapłacono 1000 K zadatku, resztę ceny kupna musiano na żądanie sprzedającego na tym placu budowlanym zaintabulować, aż nareszcie przystąpiono do budowy i 15 listopada 1908 został Dom Robotniczy oddany do użytku robotnikom.
10. DOM ROBOTNICZY W TRZYŃCU
11. Uroczystość odsłonięcia sztandaru Domu Robotniczego w Trzyńcu (1911 r.)
12. Członek  zarządu  i  etatowy  gospodarz  DOMU  ROBOTNICZEGO •  Dom Robotniczy w Trzyńcu mieści następujące sale: lokale restauracyjne, dwie wielkie sale szynkowe, kuchnię restauracyjną oraz mieszkanie dla gospodarza i lokale sklepowe dla spółki spożywczej w parterze, zaś w pierwszym piętrze jedną dużą i jedną małą salę na zgromadzenia, przedstawienia i zabawy, oraz pięć lokali na biura i pomieszkanie, oprócz tego duży ogród restauracyjny z kręgielnią i werandą dla zabaw i występów gimnastycznych, zaś w sali jest umieszczona obszerna scena teatralna na przedstawienia teatralne, która jest połączona osobnym wejściem z korytarza, zaś oświetlenie elektryczne dostarcza huta trzyniecka za pośrednictwem gminy. •  Wyszynk piwa, wina itp., herbaty, kawy jest ograniczony dla członków Stowarzyszenia Domu Robotniczego, zaś członkami pełnoprawnymi są członkowie, którzy złożyli 200 Kcz na obligację, czyli udział, wspierającymi, którzy zapłacą jednoroczną wkładkę przynajmniej jedną Kcz. •  Powyższe  robotnicze  domy,  budynki  i  realności  przedstawiają  dobitnie   współpracę  towarzyszy  za  rozszerzeniem  instytucji  robotniczych,  które   spełniają  swe  zadanie  wyłącznie  w  interesie  klasy  pracującej  w  Trzyńcu.  
13. . W 1908 r. został wybrany członkiem zarządu Grupy Miejscowej Związku Metalowców w Trzyńcu.
14. Stowarzyszenie Socjalistyczne Robotników i Robotnic Polskich “SIŁA” w Trzyńcu •  Początku  pracy  oświatowej  wśród  młodzieży  robotniczej  w  Trzyńcu  należy  szukać  w  grupie   miejscowej  Związku  Metalowców,  która  zapoczątkowała  pracę  wśród  młodych  w  tzw.  ,,Kółku   amatorskim”,  które  zyskało  sobie  odrazu  odpowiedni  rozgłos.  i  sympadę  wśród  robotników.   •   25  lutego  1912  odbyło  się  pierwsze  Walne  Zgromadzenie,  i  wówczas  też  powstało,   Koło  ,,Siły”.  Koło  istnieje  do  dnia  dzisiejszego,  przechodząc  różne  fazy  rozwoju.   •   Najstarszą  jest  sekcja  teatralna,  ponieważ  początki  jej  działalności  sięgają  wspomnianego  na  początku    ,,Kółka  arnatorskiego”    Zw.  Metalowców   •   Najczynniejszą  jest  sekcja  muzyczna,  posiadająca  dobrze  zgrany  zespół,  znany  wszystkimi  ze   swych  występów  nie  tylko  w  miejscu,  lecz  ma  całym  Śląsku.  Posiada  bogaty  sprzęt  muzyczny  i   potrzebną  ilość  nut.     •  Koło  trzynieckie  założyło  też  jedno  z  pierwszych  sekcję  turystyczną,  która  w  ostatnim  czasie   usamodzielniła  się  pod  nazwą:  ,,Towarzystwo  Schroniska  Turystycznego”;  Sekcja  turystyczna   posiada  trzymorgową  parcelę  na  Goduli  i  czyni  przygotowania  do  wybudowania  schroniska.   •   Sekcja  gimnastyczna  się  przeżyła  i  zrobiła  miejsce  sekcji  sportowej.  Znany  szeroko  KS.  ,,Siła”   Trzyniec  posiada  trzy  jedenastki  graczy  i  zajmuje  jedno  z  czołowych  miejsc  w  Cieszyńskiej;   Żupie  Footballowej    
15. Robotnicza  Spółdzielnia  Spożywców  w  Trzyńcu   •  ”. Uczestniczył w założeniu Robotniczej Spółdzielni Spożywców w Trzyńcu i został wybrany pierwszym przewodniczącym jej zarządu •  W nowowybudowanym Domu Robotniczym umieszczono sklep Spółki Spożywczej wraz z magazynami, •  Ujemnie wpłynęła na gospodarkę Stowarzyszenia sytuacja pieniężna w państwie tuż pod koniec wojny i bezpośrednio po niej. Stowarzyszenie Dom Robotniczy chcąc uniknąć, by członkowie Spółki Spożywczej utracili swoje udziały, udzieliło Centralnemu Stowarzyszeniu Spożywczemu w Łazach pomocy w wysokości 400 000 Kć •  Trudności te udało się przy pomocy wzorowo prowadzonej gospodarki przezwyciężyć tak, że nawet nie odbiły się wyraźniej na działalności Stowarzyszenia.        
16. Działalność  polityczna   •  Działacz  Polskiej  Pardi  Socjaldemokratycznej  Galicji  i  Śląska  Cieszyńskiego   •   rozwinął  wszechstronną  działalność  publiczną.     •  Współdziałał  z  socjalistycznym  ruchem  młodzieżowym  ujętym  w  r.  1908  w  ramy  organizacji   Stowarzyszenie  Polskich  Robotników  i  Robotnic  „Siła”.   •   Uczestniczył  w  założeniu  Robotniczej  Spółdzielni  Spożywców  w  Trzyńcu  i  został  wybrany   pierwszym  przewodniczącym  jej  zarządu.   •   Równocześnie  nie  zaniedbywał  samokształcenia,  a  jako  korespondent  terenowy  a  później   wydawca  współpracował  z  „Robotnikiem  Śląskim”  i  krakowskim  „Naprzodem”  
17. Z ramienia Komitetu Obwodowego PPSD Śląska stał się członkiem utworzonej w X 1918 r. Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego
18. Współsygnatariusz Odezwy Rady Narodowej proklamującej przynależność państwową Śląska Cieszyńskiego do Polski
19. .   Sekretarz wielkiego wiecu manifestacyjnego 27 X 1918 za przyłączeniem Śląska Cieszyńskiego do Polski
20. PO PODZIALE REGIONU •  Po podziale regionu wznowił działalność w powstałej w 1921 r. Polskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej (PSPR) w Czechosłowacji i zajmował w niej stanowiska kierownicze, zarówno w okręgu trzynieckim, jak i w Zarządzie Głównym i jego egzekutywie. •  Równocześnie przez cały okres międzywojenny działał w samorządzie w mocno rozbudowanej na Zaolziu polskiej spółdzielczości robotniczej, zorganizowanej w ramach Centralnego Stowarzyszenia dla Śląska w Łazach (CSŁ). Zajmował stanowiska sekretarza lub zastępcy przewodniczącego Rady Nadzorczej, a w r. 1935 wszedł w skład zarządu •  . Rozwijał ożywioną działalność w Związku Zawodowym Metalowców, był działaczem Polskiego Stowarzyszenia Oświatowo-Gimnastycznego „Siła”, członkiem Zarządu Głównego Macierzy Szkolnej, Rodziny Opiekuńczej oraz Towarzystwa Turystycznego „Beskid Śląski” •  . Angażował się również w samorządzie terytorialnym jako długoletni członek zastępstwa gminnego, pierwszy wiceburmistrz Trzyńca z ramienia PSPR. Jego staraniem została otwarta pierwsza szkoła wyznaniowa w Trzyńcu. •  Uprawiał publicystykę w miejscowej prasie robotniczej oraz w różnych wydawnictwach okolicznościowych. •  Po przyłączeniu w 1938 r. Zaolzia do Polski wszedł w skład Rady Naczelnej Polskich Organizacji Robotników Śląska Zaolziańskiego, reprezentując w niej spółdzielnie robotnicze. Po narzuceniu w CSŁ przez władze sanacyjne rządów komisarycznych opracował wspólnie z F. Goetzem i J. Michejdą rezolucję w tej sprawie i wszedł w skład delegacji, która w sprawie rozwiązania samorządu CSŁ interweniowała u wojewody śląskiego M. Grażyńskiego. •  Na Kongresie Robotniczego Towarzystwa Turystycznego w 1939 r. w Trzyńcu został wybrany członkiem zarządu krajowego tej organizacji. •  Po połączeniu w V 1939 r. PSPR z Polską Partią Socjalistyczną (PPS) został wybrany przewodniczącym Okręgowego Komitetu Obwodowego (OKR PPS) w Cieszynie, który objął swym zasięgiem powiaty: cieszyński, bielski i Zaolzie
21. PSPR W CZECHOSŁOWACJI
22. Członkowie Zarządu P.P.S.
23. NOWY ZARZĄD PSPR W CZECHOSŁOWACJI
24. Rezolucja  
25. . Rozwijał ożywioną działalność w Związku Zawodowym Metalowców Zarząd Związku Metalowców ( 1925 r.)
26. Pierwszy Zjazd Krajowy „SIŁY” (1921 r.) po rozgraniczeniu zmiana nazwy na Polskie Stowarzyszenie Oświatowo-Gimnastyczne „Siła” w Czechosłowacji
27. Trzyniecki Chór Polskiego Stowarzyszenia Oświatowo-Gimnastycznego „Siła” w Czechosłowacji (1925 r.)
29. Działał w samorządzie w mocno rozbudowanej na Zaolziu polskiej spółdzielczości robotniczej, zorganizowanej w ramach Centralnego Stowarzyszenia dla Śląska w Łazach (CSŁ) Pracownicy kancelarii Centralnego Stowarzyszenia Spożywców dla Śląska (1925 r.)
30. Rada Nadzorcza Centralnego Stowarzyszenia Spożywców dla Śląska w Łazach ( 1930 r.)
31. Zarząd Główny Macierzy Szkolnej w Czechosłowacji Piotr Kornuta był członkiem Zarządu od 1921 do 1935 r.
35. Angażował się również w samorządzie terytorialnym jako długoletni członek zastępstwa gminnego, pierwszy wiceburmistrz Trzyńca z ramienia PSPR oraz burmistrz
37. Pomówienia  komunistów  
38. Pomówienia  komunistów  
39. ŻYCIE  RODZINNE  
41. Córki Elżbieta i Zofia
43. Piotr  Kornuta  z  rodziną  
44. OKUPACJA   •  Po zajęciu w 1939 r. Śląska przez Niemcy, już w pierwszych miesiącach okupacji z grupą najbliższych działaczy OKR PPS włączył się do powstałego na Śląsku Cieszyńskim ruchu oporu, kontaktując się z głównymi organizatorami Gwardii Ludowej Polskiej Partii Socjalistycznej (GL PPS) na Śląsku: Romanem Motyką, Franciszkiem Ziółkiewiczem, Romanem Stachoniem. •  Od połowy 1941 r. należał do kierownictwa Zaolziańskiego Komitetu Robotniczego. Był jednym z głównych organizatorów zebrania aktywu socjalistycznego ruchu oporu całego Śląska Cieszyńskiego, który odbył się wiosną 1941 r. w Nydku. Uczestniczyło w nim ok. 40 osób. Po tym zebraniu ustalono komendantów GL w poszczególnych okręgach. K. został komendantem okręgu trzynieckiego. •  Aresztowany 19 VII 1944 r. w Trzyńcu, był więziony w Cieszynie, w Katowicach, następnie przewieziony do Bloku X obozu koncentracyjnego w Auschwitz- Birkenau. 5 I 1945 r. sąd doraźny skazał K. na karę śmierci. Wyrok, zgodnie ze zwyczajami w Bloku X wykonano prawdopodobnie w tym samym dniu.
46. Podziękowanie •  Pani Maryli Berek (pra+pra wnuczce) •  Panu Tadeuszowi Kornucie •  za życzliwe rady i przekazanie zdjęć •  oraz Panu mgr Marianowi Steffkowi za konsultacje oraz adjustację tekstów i zdjęć. •  Opracował Dr inż. Stanislaw Gawlik •  Wrzesień. 2020