Tweede Kamerverkiezingen 2023

22 november 2023 mogen we weer stemmen.
Overzicht standpunten
van alle politieke partijen
Tweede kamerverkiezingen
2023 - 2027
Gemaakt door: Farah Farina Sheikrojan
Sinds 2017 maak ik bij elke Nederlandse verkiezing een
eenvoudig overzicht van de plannen van politieke partijen. Ik
begon hiermee in 2017 om beter te begrijpen op welke partij
ikzelf wilde stemmen. Inmiddels is mijn doel om anderen hier
ook mee te helpen. Ik heb sommige zinnen bewust eenvoudiger
verwoord dan in het partijprogramma staat, zodat het voor een
groot aantal Nederlanders leesbaar is.
Helpt dit overzicht jou, help mij dan aan meer bereik!
Deel dit overzicht met jouw vrienden, collega’s, kennissen via
social media of WhatsApp.
Bronnen: partijprogramma’s, partijgedrag.nl, stukroodvlees.nl, prodemos, De Volkskrant, NRC, ChatGPT.

View Slide

Wat vind jij belangrijk?
Er zijn veel politieke thema’s:
gezondheidszorg, onderwijs,
cultuur, woningmarkt,
economie, landbouw, werk,
sociale zekerheid, klimaat,
migratie en integratie,
binnenland, buitenland,
ﬁnanciën, openbare orde en
veiligheid, verkeer. Tip: kies
voor je start een aantal
thema’s die voor jou
belangrijk zijn.
Kijk ook eens naar onderwerpen die nu
spelen: abortus, kernenergie,
woningtekort, Oekraine, Palestina,
privacy etc.
Klaar om te stemmen op 22
november? - Er zijn vaak meer
partijen die passen bij jouw
standpunten. Kijk naar de
verschillen en wat voor jou zwaar
weegt. Tip: Ga in gesprek met
vrienden, zodat je zeker van je
keuze het stemhokje in wandelt.
Wat vinden de partijen
belangrijk? - Op het overzicht van
de partij staan thema’s die partijen
belangrijk vinden en hoe zij hierover
denken. Tip: Laat de thema’s die jij
belangrijk vindt zwaarder
meewegen in je beslissing.
Wil je meer weten? Dan kun je kun je met
hulp van Google of direct op de website van
de partij vaak uitgebreider lezen hoe jouw
partij hierover denkt.
1.
3.
2.
Waar begin je met kiezen?

View Slide

Tweede Kamer
In de Tweede Kamer zijn 150 plekken.
Hier komen de mensen te zitten waar jij
woensdag 22 november 2023 op
stemt. Zij beslissen over plannen en
regels in Nederland. Een plan of regel
kan doorgaan als meer dan de helft van
de Tweede Kamerleden voor het plan of
de regel stemt.
Eerste Kamer
De Eerste Kamer kijkt naar de wetten
(plannen of regels) waar meer dan de
helft van de Tweede Kamer ja tegen zegt.
Zij kunnen beslissen om een wet niet
goed te keuren. Leden van de Provinciale
Staten kiezen de leden van de Eerste
Kamer.
Hoe zat het ook alweer?
Nederlands Parlement Europees Parlement
Het Europees Parlement is
vergelijkbaar met de Tweede
Kamer, maar dan voor Europa.
In juni 2024 kun je weer
stemmen op de leden van
het Europees Parlement. Het
Europees Parlement en de
Tweede Kamer werken samen
aan onderwerpen die zowel
op Europees als op nationaal
niveau van belang zijn, zoals
handel, milieu en veiligheid. Zij
controleren of de Europese
Unie goede beslissingen
neemt en of zij de landen in
Europa goed helpen.
Politiek in jouw regio
Provinciale staten
15 maart 2023 heb je gestemd
op leden voor de Provinciale
Staten. Zij beslissen over dingen
die belangrijk zijn voor jouw
provincie, zoals wegen, natuur
en onderwijs.
Gemeenteraad
In 2026 mag je weer stemmen
op leden voor de
gemeenteraad. Zij beslissen
over dingen die belangrijk zijn
voor jouw stad of dorp, zoals
scholen, parken en wegen.
Hier gaan de verkiezingen over op 22 november 2023

View Slide

Wil je meer doen dan alleen stemmen op
een partij? Stem dan ‘strategisch’: De
nummer 1 op de lijst krijgt over het
algemeen de meeste stemmen omdat
vaak het bovenste vakje wordt aangevinkt.
Wil je bewuster stemmen? Ga naar de
website van jouw partij en kijk wie jou het
best vertegenwoordigt. Natuurlijk kan dit
ook de eerste persoon op de lijst zijn.
Vind je een goede afspiegeling van de
samenleving belangrijk? Stem dan eens
op een vrouw, Lhbtiq+ en/of persoon met
een niet-westerse achtergrond.
Bewust stemmen

View Slide

1 pagina per
politieke partij
Op alfabetische volgorde vind je op de volgende pagina’s:
50Plus, BBB, BIJ1, BVNL, CDA, ChristenUnie, D66, DENK, FvD,
GroenLinks-PvdA, JA21, Nieuw Sociaal Contract, Partij voor de
Dieren, PVV, SGP, SP, Volt, VVD.
Op pagina 27 lees je de verantwoording van dit overzicht. In
andere woorden: hoe ik dit document heb gemaakt en waarom
bepaalde onderwerpen wel of niet in het overzicht van de partijen
staan.

View Slide

50PLUS
Lijsttrekker Gerard van Hooft
Wil alle artsen en specialisten in loondienst
brengen. Alle basiszorg terug naar de overheid.
Tandarts in de basiszorg. Afschaﬀen eigen risico
in de zorg. 13e maand voor AOW’ers (extra
uitkering in december). Het wordt goedkoper,
liefst gratis, om je auto te parkeren bij
ziekenhuizen. Investeren in betaalbare
seniorenwoningen, met zorgvoorzieningen en
goede bereikbaarheid van openbaar vervoer.
Veranderen van de regels over belastingen,
toeslagen en sociale zekerheid, zodat mensen
sneller gaan samenwonen (dit gaat gelijk ook
eenzaamheid tegen). Geen leeftijd- en
naamdiscriminatie op de arbeidsmarkt en bij de
overheid. Beschermen zelfstandigen: ZZP’ers
verdienen minimaal 2x het minimumloon.
Wijkagenten en politiebureaus terug in de
wijk. Krachtige Europese Unie: geen nieuwe
landen erbij. Op hoge scholen(hbo en
universiteiten) spreken we als hoofdtaal
Nederlands. We stoppen met subsidies (geld)
voor buitenlandse studenten. Beperken
migratie: Willen bevolkingsgroei stoppen door
minder mensen uit andere landen toe te laten.
Onze regels rondom landbouw, mogen niet
strenger zijn dan die van de landen om ons
heen. Steunen het bouwen van twee nieuwe
kerncentrales. Gratis openbaar vervoer (ov)
en beginnen met gratis ov in de daluren. Een
kleinere overheid die duidelijk communiceert
met de burgers.
Rode draad 50PLUS
Zet zich in voor ﬁnanciële zekerheid, verminderen
van leeftijdsdiscriminatie en maakt zich sterk voor
goede zorg en welzijn van ouderen. 50PLUS heeft
één zetel in de Eerste Kamer.
50PLUS stemt in de Tweede Kamer vaak
hetzelfde als Volt en BIJ1 (+78% gelijk
stemgedrag). Grootste verschil in stemgedrag met
Volt: verkeer, zorg en gezondheidszorg, openbare
orde en veiligheid. Grootste verschil in stemgedrag
met BIJ1: sociale zekerheid, werk.
Zetels Tweede Kamer
2012-2017: 2 zetels
2017-2021: 4 zetels
2021-2023: 1 zetel (nu: 0*)
*Lianne de Haan vertegenwoordigde 50plus in 2021 met 1 zetel in de
Tweede Kamer. Zij besloot in mei 2021 uit de partij te stappen en hield
haar zetel. Daarom heeft 50PLUS op dit moment 0 zetels.
Bronnen: partijprogramma 50plus, parlement.nl, partijgedrag.nl

View Slide

BBB
Lijsttrekker Caroline van der Plas
Rode draad BBB
Streeft naar een Nederland dat zoveel mogelijk
zelfvoorzienend is op het gebied van voedsel,
energie en grondstoﬀen. Benadrukt het belang
van een eerlijke economie en ondersteunt
kleine ondernemers. BBB heeft 16 zetels in de
Eerste Kamer.
BBB stemt in de Tweede Kamer vaak
hetzelfde als SGP en DENK (+72% gelijk
stemgedrag) Grootste verschil in stemgedrag
met SGP: economie en bestuur. Grootste
verschil stemgedrag met DENK: landbouw,
migratie en integratie, internationaal
Zetels Tweede Kamer
2021-2023: 4 zetels
Iedereen toegang tot basisvoorzieningen of je nu
woont op het platteland of in de stad. Aandacht
voor mensen die moeite hebben met de digitale
wereld. Bouw van fors meer betaalbare woningen.
Waardering (in geld) voor mantelzorgers,
vrijwilligers of opvoeders van kinderen.
Ondersteunen en stimuleren van ondernemers,
(extra aandacht MKB en familiebedrijven).
Nederland moet ruim kunnen voorzien in haar
eigen voedselbehoefte (zelf eigen eten
maken/produceren) om voedsel betaalbaar en
beschikbaar te houden. Sterke agrarische en
visserijsector voor voedselzekerheid, banen, en
leefbaarheid van het platteland en
kustgemeenschappen. Minder vluchtelingen
toelaten.
Beoordelen van asiel aanvragen (vluchtelingen)
buiten de grenzen van EU. Sterke, goed uitgeruste en
toegankelijke politie. Vergoeding voor gezinnen
getroﬀen door het toeslagenschandaal. Een
microkredietinstelling (organisatie voor kleine
leningen) voor sociale schuldhulpverlening
oprichten. Een belastingstelsel waarbij rijke mensen
meer dragen. Koopkracht- bescherming en
armoedebestrijding (dat mensen genoeg geld
hebben). Betaalbare huisvesting voor huisartsen in
elk dorp of wijk. Meer plekken in verpleeghuizen en
betere huizen voor oudere mensen. Een sterke
krijgsmacht. Verminderen afhankelijkheid van
landen met één sterke leider zoals in China en
Rusland. Samenwerking met andere democratische
landen (VS).
Bronnen: partijprogramma BBB, parlement.nl, partijgedrag.nl

View Slide

BIJ1
Lijsttrekker Edson Olf
Betaalbare en veilige plekken om te wonen voor
iedereen. Huurders beschermen tegen uitbuiting
door verhuurders. Economische democratie
bevorderen en de rechten van werknemers
versterken (dat alle werknemers goed behandeld
worden). Goed onderwijs dat voor iedereen
beschikbaar en betaalbaar is (basisschool tot
universiteit). Toegankelijke en hoogwaardige
gezondheidszorg; niemand wordt slechter
behandeld vanwege hun achtergrond. Menselijk
immigratie- en asielbeleid en de rechten van
migranten en asielzoekers beschermen.
Erkenning van de Nederlandse koloniale
geschiedenis en het slavernijverleden in de
culturele sector. Gestolen kunst teruggeven.
Investeren diverse en representatieve kunst.
Eerlijke verdeling van welvaart en zorgen dat
mensen genoeg geld kunnen verdienen om te
leven, zelfs tijdens crisis. Verhogen van
uitkeringen en minimumlonen. Nederlandse
overheid roept per direct een klimaatcrisis uit
en is transparant over de gevolgen hiervan.
Uitstoot broeikassen in 2025 minstens 75% en
in 2030 0%. Openbaar vervoer (ov) gratis en al
het openbaar vervoer is in 2030 elektrisch. Sterk
optreden tegen islamofobie en moslimhaat.
Versterken rechten LHBTQIA+, Roma en Sinti,
migranten, asielzoekers en staatlozen. Quota
voor gelijke vertegenwoordiging in bedrijven en
organisaties. Nederland erkent de staat
Palestina en zet zich actief in voor een einde aan
de kolonisatie en illegale nederzettingen.
Rode draad BIJ1
Willen dat iedereen in onze samenleving gelijk
wordt behandeld en ongelijkheid op basis van ras,
geslacht, seksuele geaardheid en andere factoren
bestrijden. BIJ1 heeft geen zetels in de Eerste Kamer
en het Europees Parlement.
BIJ1 stemt in de Tweede Kamer vaak hetzelfde
als 50PLUS en PvdD (+72% gelijk stemgedrag)
Grootste verschil in stemgedrag met 50Plus:
sociale zekerheid en verkeer. Grootste verschil
stemgedrag met PvdD: internationaal, onderwijs
en wetenschap
Zetels Tweede Kamer
2017-2021: 0 zetels
2021-2023: 1 zetels
Bronnen: partijprogramma BIJ1, parlement.nl, partijgedrag.nl

View Slide

BVNL
Lijsttrekker Wybren van Haga
Rode draad BVNL
Balans tussen individuele vrijheid en
maatschappelijke verantwoordelijkheid. Focus
op de Nederlandse identiteit, soevereiniteit en
het belang van burgers. Geen zetels in de
Eerste Kamer of het Europees Parlement
Er is nog onvoldoende data beschikbaar om te
laten zien met welke partij BVNL het meest
meestemt. Wel lijkt de partij in het programma
op VVD, FvD en JA21.
Zetels Tweede Kamer
2021: 2 zetels*
*BVNL is een nieuwe partij. Wybren was
onderdeel van FvD en heeft in mei 2021 besloten
de partij te verlaten en met verkozen plek in de
Tweede Kamer een nieuwe partij te starten.
Grenzen sluiten voor vluchtelingen. Vluchtelingen-
verdrag uit 1951 opzeggen. Door immigratie te
stoppen, zijn er meer woningen beschikbaar. Meer
woningen bijbouwen. Er is geen stikstofprobleem.
We willen het niet meer over stikstof hebben. Voor
het bouwen kerncentrales. Gasveld in Groningen
veilig openhouden. NGO’s en activistische clubs zoals
Greenpeace en Extinction Rebellion geen subsidies
geven. Nooit meer coronamaatregelingen.
Onderzoek naar de corona periode en het handelen
van de overheid. Wil dat Nederlanders in vrijheid
kunnen leven zonder gevolgd te worden door de
overheid: geen digitale identiteit, geen digitale euro
en behouden van contant geld. Lagere belastingen
en simpeler arbeidsrecht voor het MKB.
Gratis openbaar vervoer voor studenten en 65
plussers. Alleen nog ministers die ervaring
(opleiding en achtergrond) hebben binnen hun
vakgebied. Invoeren van een bindend referendum,
zodat het volk zich ook buiten de verkiezingen kan
uitspreken. Pensioenindexatie voor ouderen met
terugwerkende kracht herstellen. Kleinere
overheid, 20% minder ambtenaren zodat er minder
bureaucratie is. Belastingdruk verminderen en het
toeslagenstelsel afschaffen. Afschaffen van de erf-
en schenkbelasting. Minimumloon verhogen en
werkgeverslasten verlagen. Bijstandsuitkering
beperken en opleidingen voor werk in de zorg of
onderwijs gratis. Stop "woke-indoctrinatie" en
ideologische gedreven lessen op scholen. Hoge
straffen voor gewelds- en zedenmisdrijven.
Bronnen: partijprogramma BVNL, parlement.nl, partijgedrag.nl

View Slide

CDA
Lijsttrekker Henri Bontenbal
Invoer maatschappelijke dienstplicht.
Veranderen belastingheﬃngen en toeslagen,
zodat meer werken meer loont. Kinderopvang
twee dagen per week vergoed. Geen verhoging
van eigen betalingen in de medische zorg.
Huisartsen blijven uitgezonderd van het eigen
risico. Startende gezinnen en ouderen kunnen
een passende woning vinden in de eigen
omgeving. Gemeenten weer laten investeren in
bibliotheken, zwembaden en buurthuizen.
Extra geld voor wegen en openbaar vervoer in
heel Nederland. Beperken boetes bij te laat
betalen en verbieden woekerrentes. Verbieden
anoniem gescheld op social media. Grondwet
uitbreiden met digitale grondrechten. Willen
een binnenlands hogesnelheidsnetwerk.
Boeren, leraren en zorgmedewerkers krijgen
meer zeggenschap en erkenning van hun
vakmanschap. Kernenergie blijft essentieel.
Verbeterde waterinfrastructuur in Caribisch
Nederland. Einde gedoogbeleid van harddrugs-
bezit. Goed taalonderwijs wordt van meet af aan
gecombineerd met een basisbaan of ander werk.
De instroom van migranten gaat omlaag, zodat
onze huisvesting, zorg en onderwijs het
aankunnen. Wettelijk vastleggen de NAVO-norm
van 2%. Het is onze morele plicht Oekraïne te
blijven steunen in zijn strijd voor vrijheid.
Striktere voorwaarden voor EU-lidmaatschap.
Geen Europees leger. De overheid herstelt haar
fouten richting de toeslagenouders en
Groningers.
Rode draad CDA (Christen Democratisch Appèl)
Christelijk geïnspireerde partij. Willen een land, waar
we omzien naar elkaar en voor elkaar zorgen; Waar
mensen zich thuis voelen en onderdeel zijn van een
sterke gemeenschap. CDA heeft zes zetels in de Eerste
Kamer en vijf in het Europees Parlement.
CDA stemt in de Tweede Kamer vaak hetzelfde als
CU en VVD (+80% gelijk stemgedrag) Grootste
verschil in stemgedrag met ChristenUnie: recht,
migratie en integratie. Grootste verschil stemgedrag
met VVD: verkeer, cultuur en recreatie.
Zetels Tweede Kamer
2010-2012: 21 zetels
2012-2017: 13 zetels
2017-2021: 19 zetels
2021-2023: 15 zetels (nu: 14*)
*Door vertrek Pieter Omtzigt in september 2021.
Bronnen: partijprogramma CDA, parlement.nl, partijgedrag.nl

View Slide

ChristenUnie
Lijsttrekker Mirjam Bikker
Rode draad ChristenUnie
Gedreven door Gods liefde en Christus’
koningschap wil de ChristenUnie zich inzetten
voor de samenleving en het bestuur van ons
land. CU heeft drie zetels in de Eerste Kamer en
één in het Europees Parlement.
CU stemt in de Tweede Kamer vaak
hetzelfde als D66 en CDA 81% gelijk
stemgedrag. Grootste verschil in stemgedrag
met D66: landbouw en internationaal. Grootste
verschil stemgedrag met CDA: Migratie,
integratie en Recht.
Zetels Tweede Kamer
2010-2012: 5 zetels
2012-2017: 5 zetels
2017-2021: 5 zetels
2021-2023: 5 zetels
Hoger sociaal minimumloon. Aanpakken
kinderarmoede en schulden industrie. Socialer,
rechtvaardiger en eenvoudiger belastingstelsel
(voorbeeld staat in het verkiezingsprogramma).
Stoppen produceren/consumeren op manieren die
negatief zijn voor klimaat. Meer treinen, minder
vliegen. Behoud kleine scholen, meer agenten, beter
OV, goede zorg in landelijke gebieden. +100.000 extra
huizen per jaar (starters en senioren). Strijden tegen
eenzaamheid door te investeren in plekken waar
mensen elkaar kunnen ontmoeten. Onderwijs voor
brede ontwikkeling van jongeren. Actief tegengaan
stagediscriminatie. Schoolzwemmen een
basisvoorziening. Ieder kind toegang tot cultuur.
Beleid in het onderwijs voor kinderen die mantelzorg
verlenen (gelijk als met topsport). Alle medisch
specialisten in loondienst. Zorgpremie van 150,-
naar 50,- per maand. Tandarts in het basispakket.
Investeren in alternatieven voor afbreken van een
zwangerschap en steunen jonge moeders. Langer
ouderschapsverlof. Frysk als tweede rijkstaal,
bescherming streektalen en dialecten. Sociale media
minder verslavend en veiliger. Einde moderne
slavernij van mensenhandel in prostitutie. Bestrijden
drugscultuur die geweld, uitbuiting en criminaliteit in
stand houdt. Einde aan de Middellandse zee als
massagraf. Europese oplossingen om meer grip te
krijgen op migratie en te komen tot een
rechtvaardig beleid. Nederland is gastvrij voor
vluchtelingen en doet ruimhartig zijn deel.
Bronnen: partijprogramma CU, parlement.nl, partijgedrag.nl

View Slide

D66
Lijsttrekker Rob Jetten
Rode draad D66
Speerpunten klimaat, onderwijs en de
economische positie van mensen met een
middeninkomen, zoals leraren en
verpleegkundigen. D66 is een regeringspartij. Zij
hebben zeven zetels in de Eerste Kamer, één zetel in
het Europees Parlement.
D66 stemt in de Tweede Kamer vaak hetzelfde
als CU en CDA (+75% gelijk stemgedrag).
Grootste verschil in stemgedrag met CU:
internationaal en landbouw. Grootste verschil
stemgedrag met CDA landbouw en recht.
Zetels Tweede Kamer
2010-2012: 10 zetels
2012-2017: 12 zetels
2017-2021: 19 zetels
2021-2023: 24 zetels
Verhogen klimaatdoelstelling naar 60% minder
uitstoot in 2030, klimaatneutraal in 2040,
volledige circulaire economie in 2050. Iedere
volwassene krijgt een klimaatbonus om de kosten
voor de verandering te compenseren. Gaswinning
in Groningen stopt per 1 oktober ‘24.
Basisinkomen voor iedereen: Iedereen moet
terug kunnen vallen op een stevige basis als het
leven tegen zit. Meer aandacht in het onderwijs
voor goed leren lezen, schrijven en rekenen en
burgerschap. Betaalbare en duurzame woningen
bouwen. Flinke verhoging minimumloon,
verlagen belasting op werken. Een leerbudget
voor een leven lang leren. Vermogen en vervuiling
eerlijker belasten.
Overheid neemt de regie in de zorg over. Meer
aandacht voor geestelijke zorg. Kinderopvang
wordt goedkoper (in de toekomst gratis). Studenten
krijgen evenveel geld (aanvullende beurs) voor
mbo, hbo en wo. Keti Koti (1 juli) en bevrijdingsdag
(5 mei) worden nationale feestdagen. Gezond en
duurzaam eten wordt goedkoper omdat we hierop
de btw afschaﬀen. Goedkoper met Openbaar
Vervoer buiten de spits. Je mag stemmen vanaf 16
jaar. Meer leden in de Tweede Kamer: minstens 260
mensen. Investeren in jeugdbescherming. Oekraïne
blijvend steunen op militair en humanitair gebied.
We beschermen kwetsbare mensen die moeten
vluchten. Hun aanvraag voor asiel wordt snel en
goed bekeken.
Bronnen: partijprogramma D66, parlement.nl, partijgedrag.nl

View Slide

DENK
Lijsttrekker Stephan van Baarle
Rode draad DENK
DENK is genoemd naar het Turkse woord
gelijkheid. Respect voor alle Nederlanders
is hun uitgangspunt. Anti discriminatie en
stoppen van institutioneel racisme.
DENK stemt in de Tweede Kamer vaak
hetzelfde als VOLT en GroenLinks (82%
gelijk stemgedrag). Grootste verschil in
stemgedrag met Volt: verkeer, zorg en
gezondheidszorg. Grootste verschil
stemgedrag met GroenLinks: landbouw
en ruimte en infrastructuur
Zetels Tweede Kamer
2017-2021: 3 zetels
2021-2023: 3 zetels
Wil een een organisatie die racisme in de gaten
houdt. Stop etnisch profileren: verplichte cursussen
objectief politiewerk. Verplichting stilteruimtes in
openbare gebouwen. Vrije dagen voor
verschillende religieuze feestdagen. Keti Koti (1
juli) wordt een officiële nationale feestdag. Op
school meer leren over de Holocaust en hoe
racisme heeft bijgedragen aan deze gitzwarte
periode. Meer aandacht over de doorwerking van
anti-zwart racisme in het onderwijs. Veel aandacht
voor handhaving voor racisme en discriminatie in
de rechtspraak, overheidsorganisatie, politie ook in
strafverzwaring discriminatie. Discriminatie van
Roma en Sinti stoppen (Roma en Sinti is veel
onrecht aangedaan).
Geen rentes meer op studieschuld. Zero-tolerance
voor stagediscriminatie. Gratis ontbijt en lunch op elke
school. Geen regenboogdwang in het onderwijs.
Stijging minimumloon en uitkeringen. Meer erkenning
voor agenten met PTSS. Verplichte chemische castratie
voor pedoseksuelen. Bedrijven moeten in verhouding
meer betalen voor verduurzaming (energiebelasting).
naar bedrijven. Klimaatneutraal in 2050. Geen extra
belasting voor vlees, plastic en suiker. Forse investing
OV. Per direct naar 130 km/u. Rentevrije hypotheek
(halal hypotheek). Tolkdiensten in de gezondheidszorg.
Afschaffen eigen risico zorg. Mogelijkheid tot
geslachtswijziging verhogen naar 18+ jaar. Nederland
erkend de Palestijnse staat. Nederland erkent de
realiteit van apartheid in bezet Palestina en in Israel.
Bronnen: partijprogramma DENK, parlement.nl, partijgedrag.nl

View Slide

FvD
Lijsttrekker Thierry Baudet
Rode draad
We moeten weer trots kunnen zijn op ons land, op
onze cultuur en onze historie. FvD heeft twee zetels
in de Eerste Kamer en één in het Europees Parlement.
FvD Stemt in de Tweede Kamer vaak hetzelfde
als PVV en JA21 (+74% gelijk stemgedrag). Grootste
verschil in stemgedrag met PVV: landbouw, werk,
cultuur en recreatie. Grootste verschil stemgedrag
met JA21: verkeer, sociale zekerheid, openbare orde
en huisvesting.
Zetels Tweede Kamer
2017-2021: 2 zetels
2021-2023: 8 zetels (nu 5 zetels*)
*Drie leden zijn in mei 2021 afgesplitst. Twee van deze leden
Van Haga en Smolders zijn verder gegaan als BVNL
Uit de Europese Unie (NEXIT). Mensen kunnen
direct stemmen op belangrijke zaken (bindende
referenda). Een vrijheidswet die lockdowns en
vaccinatieplicht onmogelijk maken. Het moet altijd
mogelijk blijven om met contact (cash) geld te
kunnen betalen. Geen diversiteitsquota of positieve
discriminatie. Geen activistische vlaggen door
overheidsinstellingen. Verbod geslachtsoperaties en
hormoonblokkers minderjarigen. Geen LHBTI
indoctrinatie onderwijs. Naturalisatie en asielstop
van minimaal 10 jaar. Beperken toegang sociale
voorzieningen voor asielzoekers en immigranten.
Stoppen met alle vormen van klimaatbeleid.
Herstart gasboringen Groningen. Bouw nieuwe
kerncentrales. Aansturen op vrede in Israël en
Oekraïne.
Nooit Nederlandse soldaten naar Oekraïne.
Herziening jeugdzorg. Eigen risico in de zorg naar
200,-. Aandacht voor ouderenzorg. Meer aandacht
vmbo/mbo door oa. ambachtstitels. Betaalbaar OV
voor iedereen. Maximumsnelheid snelwegen 130km/u.
Één keer wegenbelasting ook bij meer auto’s. Nieuwe
luchthaven in de Noordzee. Afschaﬀen vliegbelasting.
Vereenvoudiging van belasting-, premie-, en
toeslagenstelsel. Belastingvrije voet van 30.000 voor
werkende Nederlander. Geen censuur van
niet-strafbare uitingen op social media. Direct door
het volk gekozen burgemeester en commissarissen.
Grondige sanering publieke omroep. Anonimiteit op
internet als onvoorwaardelijk uitgangspunt. Geen
LGBTI propaganda op de publieke omroep. Gratis
toegang tot Rijksmusea voor Nederlanders.
Bronnen: partijprogramma FvD, parlement.nl, partijgedrag.nl

View Slide

GroenLinks/PvdA
Lijsttrekker Frans Timmermans
Rode draad GroenLinks/PvdA
Samenwerking tussen PvdA en Groenlinks. Samen
maken zij een vuist voor een groener en socialer
Nederland. GroenLinks/PvdA hebben 14 zetels in de
Eerste Kamer. Er zitten zes leden van PvdA in Europees
Parlement.
Groenlinks en PvdA stemmen in de Tweede
Kamer vaak hetzelfde als Volt. in 93% van de
moties stemden deze partijen hetzelfde. De gelijke
stemmen op diverse thema’s liggen zo dichtbij
elkaar, dat hier geen duidelijk verschil zichtbaar is.
Zetels Groenlinks
2010: 10 zetels
2012: 4 zetels
2017: 14 zetels
2021: 8 zetels
We investeren in zonnepanelen en windmolens
en maken deze eigendom van mensen in de buurt.
Afbouwen van fossiele brandstoffen op de
Noordzee. Stoppen met gasboringen in Groningen
en op de Waddenzee. Isolatie van alle huizen, te
beginnen met sociale huurwoningen. Minder
vliegen, meer snelle en betaalbare treinen. Eerlijke
CO2 belasting voor bedrijven. Afschaffen van
fossiele subsidies voor bedrijven. Verhogen van de
minimum loon. Verhogen van de AOW, de bijstand
en andere uitkeringen. Helpen boeren vergroenen.
Mensen helpen met schulden. Afschaffen
toeslagen: zorgen dat je rond kan komen van je
inkomen maakt het hele stelsel eenvoudiger.
Aanpakken stage-en woningmarktdiscriminatie.
Maximumprijs voor alle huurwoningen. Meer
sociale huurwoningen. Regels rondom bouwen
nieuwe woningen versoepelen (meer bouwen).
Iedereen heeft recht op een basiswoning. Meer
vaste huurcontracten en rechten voor huurders
Regionale zorg overal in Nederland. Zorg weer
betaalbaar: afschaffen eigen risico, zorgpremie
verlagen, mondzorg en fysiotherapie in
basispakket. Inclusief zorgstelsel: tegengaan lange
wachtlijsten transgenderzorg, abortus uit wetboek
van strafrecht, anticonceptie in basispakket.
Docenten meer zelfstandigheid en meer loon.
Studieschuld minder zwaar mee laten wegen bij
hypotheek. Alleen gezond en verantwoord
voedsel op scholen. Kansengeijkheid: Bijlessen
beschikbaar maken voor iedereen.
Zetels PvdA
2010: 30 zetels
2012: 38 zetels
2017: 9 zetels
2021: 9 zetels
Bronnen: partijprogramma GroenLinks/PvdA, parlement.nl, partijgedrag.nl

View Slide

JA21
Lijsttrekker Joost Eerdmans
JA21 (Juiste Antwoord 21)
JA21 staat voor een soeverein Nederland, minder
bureaucratische regeldruk uit Europa, meer
betaalbare woningen, een streng en humaan
asielbeleid, en zoveel mogelijk ruimte voor
werkenden, ondernemers én boeren. JA21 heeft één
zetel in de Tweede Kamer, drie zetels in de Eerste Kamer
en één zetel in het Europees Parlement.
JA21 stemt in de Tweede Kamer vaak hetzelfde als
PVV en FvD. (+74% gelijk stemgedrag). Grootste
verschil in stemgedrag PVV: cultuur, recreatie en
huisvesting. Verschil FvD: huisvesting, openbare orde,
veiligheid en sociale zekerheid.
Zetels Tweede Kamer
2021-2023: 1 zetel
Gaan voluit voor kernenergie. Afzien van
klimaatfonds van 35 miljard euro. Verlagen van
de btw op energie en verlagen van de
belastingen op brandstof. Asielstop: Geen
asielopvang in Nederland meer. Belastingvrije
voet tot 20.000 euro. Werken gaat weer lonen
(minder marginale druk). We betalen dit doordat
we miljarden besparen op klimaat en de
asielstop. Wil een andere Europese Unie met
minder invloed op de Nederlandse politiek.
Geen gezamenlijke Europese schulden, Geen
digitale euro. Meer geld naar onze veiligheid: de
politie wordt weer de baas op straat en meer
wijkagenten. Geen hoofddoeken of andere
religieuze uitingen bij de politie. Uitbreiding van
het cameratoezicht.
Wegnemen van juridische belemmeringen voor
het maken, opslaan en uitkijken van
camerabeelden. Geen weg meer terug voor
terroristen. Strenger straﬀen van zware
criminelen. JA21 staat zij aan zij met Israël.
Hamas sympathisanten moeten hard aangepakt
worden. Referenda over onder meer het
migratiebeleid, de bevolkingsgroei en de
klimaataanpak. Inkomstenbelasting eenvoudiger
maken. Nederland van het stikstofslot af
(stoppen met de maatregelen). Bevorderen eigen
woningbezit voor middeninkomens. Patiënten
moeten meer mogelijkheden krijgen om regie te
voeren over eigen gezondheid en zorg. Docenten
daadwerkelijk fors meer gaan betalen om het vak
aantrekkelijker te maken.
Bronnen: partijprogramma JA21, parlement.nl, partijgedrag.nl

View Slide

Nieuw Sociaal Contract
Lijsttrekker: Pieter Omtzigt
Grondwettelijk hof (rechtbank) dat nieuwe
wetten toetst aan de burgerrechten in de
grondwet. Betere wettelijke bescherming voor
klokkenluiders (melders van misstanden). Meer
betaalbare huur- en koopwoningen bouwen.
Verlagen van belasting op energie voor gewoon
huishoudelijk gebruik. Vast arbeidscontract
wordt weer de norm. Maximaal 50.000
migranten per jaar. Minder belastingvoordelen
voor arbeidsmigranten. Beperken studiemigratie
door Nederlands de standaardtaal aan
universiteiten te maken. Pensioenaanspraken
mogen alleen veranderen na goedkeuring van de
mensen die het pensioen krijgen. Europese Unie
beperken tot zaken als migratie, klimaat en de
hulp aan Oekraïne.
Omschakelen naar duurzame energie moet
uitvoerbaar en betaalbaar blijven. Bouwen nieuwe
windparken op zee en bouwen van ten minste
twee nieuwe kerncentrales. De huidige
stikstofwet gaat van tafel en wordt vervangen
door een realistisch alternatief gebaseerd op
vermindering van de daadwerkelijke uitstoot.
Versterken digitale vaardigheden van burgers.
Strengere regels invoeren voor data bij de
overheid. Meer bedden bij verpleeghuizen.
Kraamzorg wordt gratis. Controle tandarts in
basispakket. Overal in Nederland goede
voorzieningen zoals beroepsonderwijs,
streekziekenhuizen en politie. Goed en snel
openbaar vervoer en geen kilometerheﬃng.
Rode draad Nieuw Sociaal Contract (NSC)
NSC vindt dat het tijd is voor een grondige
renovatie van het Nederlands openbaar bestuur
en een focus op bestaanszekerheid. Omtzigt was
oorspronkelijk kamerlid voor het CDA.
Omtzigt stemt in de Tweede Kamer vaak
hetzelfde als SGP en BBB (+68% gelijk
stemgedrag) grootste verschil in stemgedrag met
SGP: bestuur, landbouw. Grootste verschil met
BBB: bestuur en landbouw,
Zetels Tweede Kamer
2021-2023: 1 zetel
Bronnen: partijprogramma NSC, parlement.nl, partijgedrag.nl

View Slide

Partij voor de Dieren
Lijsttrekker Esther Ouwehand
Rode draad Partij voor de Dieren
Zet niet alleen de kortetermijnbelangen van de
mens centraal, maar de al gehele planeet en al
haar bewoners. De partij heeft drie zetels in de
Eerste Kamer en één zetel in het Europees
Parlement.
PVDD stemt in de Tweede Kamer vaak
hetzelfde als SP en GroenLinks (+87% gelijk
stemgedrag). Grootste verschil in stemgedrag
met SP: verkeer, ruimte en Infrastructuur.
Grootste verschil in stemgedrag met
GroenLinks: sociale zekerheid.
Zetels Tweede Kamer
2010-2012: 2 zetels
2012-2017: 2 zetels
2017-2021: 5 zetels
2021-2023: 6 zetels
Nederland wordt klimaatneutraal in 2030. We
maken een einde aan fossiele subsidies. De grootste
vervuilers dragen de zwaarste lasten en mensen die
het al zwaar hebben worden geholpen. Caribisch
Nederland krijgt een eerlijk deel van het
klimaatbudget. De rechten voor dieren worden in
de grondwet vastgelegd. Levens van dieren worden
niet meer opzij geschoven voor economische
belangen. Verhogen minimum loon naar 16 euro per
uur en de uitkeringen stijgen mee. Hergebruik en
reparaties worden gestimuleerd, dus niet belast. De
vee-industrie krimpt met 75% hierdoor is er minder
veevoer en minder landbouwgrond nodig. We helpen
boeren met de omslag naar milieuvriendelijke
akkerbouw.
Circulair en natuurvriendelijk bouwen. Stop op de
bouw van distributiecentra, datacenters en grote
kantoorpanden. Nederland tolereert geen uitingen
van homo- en transhaat, racisme en fascisme. Al
het openbaar vervoer wordt goedkoper. Rente
studieleningen permanent op 0%. Verhoging van de
basisbeurs en verlaging van collegegeld. We
investeren in goede geestelijke zorg en in kwaliteit
van jeugdhulp. Het eigen risico in de zorg wordt
afgeschaft. Mensen in de zorg krijgen meer inspraak
en een eerlijke loon. Museumbezoek wordt
betaalbaar voor alle Nederlanders. Bibliotheken
blijven open of worden heropend. Druk uitoefenen
op de Israëlische regering om te stoppen met de
bezetting en annexatie van Palestijns gebied.
Bronnen: partijprogramma PvdD, parlement.nl, partijgedrag.nl

View Slide

PVV
Lijsttrekker Geert Wilders
Rode draad PVV
PVV wil Nederlanders weer op 1 zetten. Hard op
immigratie en law and order, maar sociaal op
koopkracht en zorg. De partij heeft 4 zetels in de
Eerste Kamer.
PVV stemt in de Tweede Kamer vaak hetzelfde
als JA21 en FvD (+75% gelijk stemgedrag).
Grootste verschil in stemgedrag met JA21:
cultuur, recreatie en huisvesting. Grootste
verschil in stemgedrag met FvD: cultuur,
recreatie, landbouw en werk.
Zetels Tweede Kamer
2010-2012: 24 zetels
2012-2017: 15 zetels
2017-2021: 20 zetels
2021-2023: 17 zetels
Asielstop. Opzeggen VN vluchtelingenverdrag.
Geen islamitische scholen, korans en
Moskeeën. Meer koopkracht door verlagen van
belastingen, btw en verhogen minimumloon. AOW
leeftijd naar 65 jaar. 10.000 extra politieagenten.
Levenslang wordt weer echt levenslang. Afschaffen
TBS. Vanaf 14 jaar altijd volwassenstrafrecht
toepassen bij zeden- en geweldsdelicten. Digitale
schandpaal voor daders van geweld- en
zedenmisdrijven. Afschaffen eigen risico in de
zorg en tandarts in basispakket. Extra
verpleegplekken en ouderenwoningen.
Huurtoeslag verhogen. Meer woningen: In steden
en dorpen ‘een straatje erbij’. Belemmerende
stikstofregels van tafel. Kolen- en gascentrales
blijven open. Nieuwe kerncentrales bouwen.
Terugtrekken uit VN-klimaatakkoord. Snellere
schadeafhandeling en versterking van huizen in
Groningen. Onze nationale voedselvoorziening weer
op 1. Promoten gebruik Nederlandse producten
(herkenbaar met Nederlandse vlag). Nationale
dierenambulance. Uitbreiden dierenpolitie. Onder
andere dierenmishandelaars en plezierjacht
keihard straffen. Grondwettelijk vastleggen van
joods-christelijke wortels als leidende cultuur in
Nederland. Afschaffen Eerste Kamer. Einde aan
linkse haat tegen helden uit onze geschiedenis.
Politieke neutraliteit van leraren. Taal en rekenen
weer centraal in onderwijs. Forse beperking van het
aantal buitenlandse studenten. Meer wegen
aanleggen, maximum snelheid naar 140 km/u.
Geen verdere uitbreiding van de EU.
Bronnen: partijprogramma PVV, parlement.nl, partijgedrag.nl

View Slide

SGP
Lijsttrekker Chris Stoffer
Rode draad
Onze standpunten zijn onderbouwd met drie
waarden: Leven, dienen en recht doen. Deze
waarden zijn voor ons het belangrijkste wat er is.
SGP heeft twee zetels in de Eerste Kamer en één
zetel in het Europees Parlement.
SGP stemt in de Tweede Kamer vaak
hetzelfde als CDA en CU (+76% gelijk
stemgedrag). Grootste verschil in stemgedrag
met CDA: cultuur, recratie, zorg en gezondheid.
Grootste verschil in stemgedrag met CU:
migratie, integratie en recht.
Zetels Tweede Kamer
2010-2012: 2 zetels
2012-2017: 3 zetels
2017-2021: 3 zetels
2021-2023: 3 zetels
Strengere straffen voor geweld tegen mensen die
voor de overheid werken. Geen winkels open op
zondag. Meer investeren in monumentale gebouwen
zoals kerken. Stoppen met subsidies aan
onderwerpen die gaan over gender op scholen.
Aandacht voor risico’s AI (artificial intelligence).
Abortus blijft in wetboek strafrecht en wordt zéker
niet aangemerkt als mensenrecht. Tegen euthanasie.
Meer salaris voor zorgmedewerkers. Ziekenhuizen
en andere zorgplekken in de buurt houden; een
actieplan maken voor behoud van voorzieningen in
de regio. Kortingspas voor gezinnen voor musea.
Recht op vrij als je rouwt (rouwverlof). Gratis
relatietherapie. Geen mogelijkheid voor
meerouderschap of draagmoederschap. Minder
buitenlandse studenten naar Nederland.
Nederlands als voertaal op scholen. Verlagen
belasting op elektriciteit. Betaalbare woningen ook
voor starters. Belastingstelsel veranderen en
afschaffen toeslagen. Geen hoge fiscale afrekening
voor boeren die willen stoppen. Genoeg middelen om
planten en gewassen te kunnen beschermen. Geen
verkoop van boerengrond aan rijke mensen die geen
boer zijn. Een betere en realistischere aanpak
stikstofprobleem. Meer belasting voor vliegen.
Inzetten kerncentrales. Strengere regels voor geluid
windparken. Geen vrachtwagens op zondag. Minder
btw voor het repareren van apparaten, zodat ze
langer meegaan. We willen zelf beslissen over ons
asielbeleid, los van de EU. Sluiten van rosse buurten
zoals de Wallen. Steun voor Israël. Nederlandse
ambassade naar Jeruzalem.
Bronnen: partijprogramma SGP, parlement.nl, partijgedrag.nl

View Slide

SP
Lijsttrekker Lilian Marijnissen
Rode draad
De SP kiest voor verandering. Nederland moet
eerlijker. Een land op basis van menselijke
waardigheid, gelijkwaardigheid en solidariteit. SP
heeft drie zetels in de Eerste Kamer.
SP stemt in de Tweede Kamer vaak hetzelfde
als PVDD en Volt (+83% gelijk stemgedrag).
Grootste verschil in stemgedrag met PvdD
ruimte, infrastructuur en verkeer, Grootste
verschil in stemgedrag met Volt internationaal,
zorg en gezondheidszorg.
Zetels Tweede Kamer
2010-2012: 15 zetels
2012-2017: 15 zetels
2017-2021: 14 zetels
2021-2023: 9 zetels
Verhogen minimumloon naar 16,- per uur. Geen
eigen risico in de zorg. Tandarts en fysiotherapie in
het basispakket. Mensen die een huis kopen
moeten er zelf in wonen (geen huisjesmelkers).
Schrappen btw op voeding en openbaar vervoer.
Een bindend referendum. Mensen krijgen meer te
zeggen over hun buurt. Bedrijven moeten winst
delen met alle medewerkers. Schade door
overheid moet goed worden vergoed (Groningen).
Het koninklijk huis moet niet meer verdienen dan
de minister president. Zwembaden, bibliotheken,
openbaar vervoer en andere voorzieningen ook in
gebieden waar minder mensen wonen. Hoge
inkomens betalen meer belasting, lage inkomens
minder. Openbaar vervoer, energievoorziening en
woningcorporaties moeten van de overheid zijn.
Geen digitale euro. Internet beschikbaar en betaalbaar
zijn voor iedereen. Stilzetten subsidies aan fossiele
energiebedrijven. CO2 heﬃng voor alle bedrijven. De
energierekening omlaag. Geen kernenergie. Alleen
vliegtaks voor veelvliegers. Minder papierwerk voor
huisartsen. Verlagen AOW naar 65 jaar. Geen
toeslagen meer, alle inkomens verhogen. Tijdelijk
stoppen met economische migratie. Ouders krijgen
samen 12 maanden ouderschapsverlof.
Kinderarmoede uitbannen. Sporten voor iedereen
betaalbaar. Alle studenten een hogere studiebeurs.
Kunstenaars moeten genoeg verdienen. Rijksmusea
maken we gratis. Huurprijzen omlaag. Meer
politiebureaus en wijkagenten. Problemen bij de politie
aanpakken, zoals pesten en racisme. Onderzoeken van
betere opties dan de euro. Geen nieuwe landen in EU.
Bronnen: partijprogramma SP, parlement.nl, partijgedrag.nl

View Slide

Volt
Lijsttrekker Laurens Dassen
Rode draad
Te lang is geprobeerd om de problemen van
nu op te lossen met de ideeën van gisteren.
Het is tijd voor nieuwe ideeën die passen bij de
21e eeuw. Dit betekent luisteren naar alle
generaties en investeren in jonge mensen.
Volt stemt in de Tweede Kamer vaak
hetzelfde als Groenlinks en PvdA. (93%
gelijk stemgedrag). Grootste verschillen op
zorg en gezondheid en werk
Zetels Tweede Kamer
2021-2023: 3 zetels
Klimaatneutraal in 2040. Stoppen met fossiele
subsidies. Meest vervuilende fabrieken sluiten en pas
open als ze duurzaam zijn. Verbod op kleine stukjes
vliegen en op privévliegtuigen. Aanpak van
belastingontwijkende multinationals. Transitie naar
biologische en natuurinclusieve landbouw.
Dierenwelzijn centraal in landbouw en veehouderij
van de toekomst. Openbaar vervoer voor iedereen:
Treinen en bussen rijden overal ook waar weinig
mensen wonen. Uitkeringen en minimumloon
omhoog. Iedereen moet voldoende geld hebben
voor wonen, energie, onderwijs, zorg, openbaar
vervoer en toegang tot internet. Kinderopvang wordt
voor alle ouders mogelijk. Kinderen zijn welkom op
alle scholen. Ìn het onderwijs meer aandacht voor
Europees burgerschap en AI (artiﬁcial intelligence).
Minister voor Discriminatiebestrijding, Inclusie en
Gelijkwaardigheid. Afschaﬀen toeslagen en
belastingen die met werk te maken hebben. In plaats
van toeslagen, krijgt iedereen een basisbedrag
(later moet dit het basisinkomen worden). Spullen
moeten zo gemaakt worden, dat ze makkelijk te
repareren zijn of herbruikbaar zijn. Bouwen van
nieuwe en groene woningen. Stemmen vanaf 16 jaar
(juist jongeren moeten het langst leven van de keuzes
die we nu maken). 250 leden in de Tweede Kamer.
Er komt een Minister van Digitale Zaken. Een
aanvullende beurs voor mbo studenten. Abortus
uit wetboek voor strafrecht. Volt wil een open EU,
waar plaats is voor mensen die op de vlucht zijn
voor oorlog en geweld. Meer aandacht voor en
onderzoek naar inclusiviteit in de zorg.
Bronnen: partijprogramma Volt, parlement.nl, partijgedrag.nl

View Slide

VVD
Lijsttrekker Dilan Yesilgöz
Rode draad
Ruimte geven. Grenzen stellen. De rust
terugbrengen. Zodat we straks weer trots tegen
elkaar zeggen: we hebben het goed voor elkaar
in Nederland. VVD heeft 10 zetels in de Eerste
Kamer en vijf zetels in het Europees Parlement.
VVD stemt in de Tweede Kamer vaak
hetzelfde als CDA en SGP (+72% gelijk
stemgedrag). Grootste verschil met CDA Cultuur,
recreatie en verkeer. Grootste verschil met SGP
op cultuur, recreatie, zorg en gezondheid.
Zetels Tweede Kamer
2010-2012: 31
2012-2017: 41
2017-2021: 33
2021-2023: 34
Bronnen: partijprogramma VVD, parlement.nl, partijgedrag.nl
Bedrijfsopvolging blijft mogelijk. Regeldruk MKB’ers
verlagen. Toeslagen afschaﬀen, belastingen
versimpelen. Wettelijk verbod op homogenezing.
Discriminatie op de arbeidsmarkt en scholen aanpakken.
Gratis kinderopvang voor werkende ouders. Huidige
klimaatdoelen houden (100% klimaatneutraal in 2050).
Vasthouden aan het huidige stikstofdoel. Stimuleren en
ontwikkelen nieuwe verdienmodellen voor onze
boeren. Dieren- mishandeling hard aanpakken. Stoppen
gaswinning in Groningen. De beste leraren krijgen een
hoger salaris. Vrijwillige programma’s op school tijdens
zomervakantie. Vmbo en vwo zijn even belangrijk;
schoolniveaus krijgen andere namen. Bouwen nieuwe
wegen, bruggen en tunnels. Eigen risico zorg langere
tijd vastzetten. Abortus is in Nederland toegestaan.
4 grote kerncentrales in 2035. Bedrijven moeten
schoon produceren, of deuren sluiten. Verlagen
belasting op werk. Kinderarmoede tegengaan.
Verminderen huurprijsstijging. Lasten eigen huis
betaalbaar. Bouwen meer woningen. Politie
zichtbaar in wijken. Respect voor agenten
herstellen. Harder aanpakken zware criminelen.
Jeugdcriminaliteit tegengaan. Versterken defensie.
Geschikte jongeren kunnen op vrijwillige basis
direct in dienst bij defensie. Steun Oekrainers in
hun strijd om vrijheid. Immigratie: Voor vergunning
onbepaalde tijd moet je participeren en betaald
werken. Vluchtelingenverdrag (uit 1951)
moderniseren. Arbeidsmigranten stimuleren terug
te gaan. Minder afhankelijk van China door handel
te drijven met Afrika, Zuid Amerika en Azie.

View Slide

Jouw beurt
Nog drie dingen die je kunt doen.

View Slide

3 dingen die je kunt doen
Hier nog wat handige links naar:
Kieskompas, laat net als dit
overzicht zien wat partijen
beloven. Ook interessant is de
stemchecker laat zien hoe partijen
de afgelopen jaren stemden. Dit
laat deels zien of partijen ook
doen wat ze hebben beloofd.
Check je feiten. Dat je beste
vriend een sympathieke vent is,
betekent niet dat je alles maar
klakkeloos aan hoeft te nemen.
Controleer je feiten.
Delen = lief. Denk je dat je hier
iemand mee helpt? Deel het dan
met je vrienden, familie,
collega’s en/of kennisen via
social media of whatsapp.

View Slide

Verantwoording / Zo heb ik dit document gemaakt.
Mijn doel is volledig objectief zijn. Zodat iedereen die dit
leest, ongeacht waar je stem naar uit gaat in makkelijke
woorden kan lezen waar partijen voor staan.
Gemiddeld ben ik 3 tot 4 uur bezig geweest per partij (totaal
80 uur). De meeste plannen van partijen zijn namelijk
heel lang. Vaak meer dan 100 soms wel bijna 200
pagina’s. Om de juiste punten in het overzicht van de partij
te zetten, heb ik rekening gehouden met het volgende.
1) Sommige thema’s vinden (bijna) alle partijen belangrijk:
eenvoudigere belastingregels, meer leraren, hogere
salarissen voor leraren, zorgmedewerkers en politie. Ik heb
deze onderwerpen daarom alleen uitgelicht als ze helemaal
vooraan het programma staan (en dus belangrijk zijn voor
een partij) of als ze heel duidelijk anders zijn dan de
plannen van andere partijen.
2) Partijen geven vaak een top 10 aan punten op hun
website aan of het verkiezingsprogramma. Staan de
belangrijkste punten niet in het programma, dan ga ik
ervan uit dat partijen hun belangrijkste punten in het begin
van het programma hebben staan. Als partijen op de
laatste pagina’s iets zeggen over een thema heb ik dit niet
meegenomen, tenzij het erg afwijkt van wat andere partijen
doen/zeggen.
4) Ik heb ChatGPT gebruikt (openAI) om zinnen op een
objectieve manier soms eenvoudiger te formuleren.
De bronnen die ik heb gebruikt: websites partijen zelf,
partijgedrag.nl, stukroodvlees.nl, parlement.com,
ProDemos, nieuwssites als nos, volkskrant, NRC.

View Slide

Geweldig,
je hebt het
uitgelezen!
Hopelĳk heeft dit overzicht je richting gegeven of bevestigd
wat je al wist.
Succes met stemmen 22 november!
Farah Farina

View Slide

Tweede Kamerverkiezingen 2023

Tweede Kamerverkiezingen 2023

Farah Farina Sheikrojan

More Decks by Farah Farina Sheikrojan

Other Decks in Education

Featured

Transcript