Software Ontwikkeling Tijdens een Pandemie

Ik was als architect betrokken bij de ontwikkeling van een aantal corona apps. Tijdens een bijeenkomst voor informatica docenten presenteerde ik mijn ervaringen. (De presentatie bevatte een aantal video's, deze werken helaas niet in deze online versie van de slides).

Transcript

1. SOFTWARE ONTWIKKELING TIJDENS EEN PANDEMIE
   IVO JANSCH INSTRUCT INFORMATICA INSPIRATIEDAG, 13-10-2021
   

   View Slide

2. Oprichter / CEO
   
   
   Solution architect
   
   
   Ondernemer
   
   
   Organisator
   WIE IS IVO?
   @ijansch
   

   View Slide

3. TERUGBLIK
   KORTE HISTORIE CORONA APPS
   

   View Slide

4. WELKE APPS WAREN ER OOK ALWEER?
   CORONAMELDER GGD CONTACT CORONACHECK
   

   View Slide

5. CORONAMELDER
   TIJDLIJN
   28-2-2020
   
   
   1e covid19
   

   geval in NL
   
   
   18-4-2020
   
   
   Appathon
   
   
   Advies OMT
   
   
   6-4-2020
   Beslissing
   
   
   Zel
   f
   bouw
   
   
   22-4-2020
   7-5-2020
   
   
   Start ‘dreamteam’
   

   overheid + experts
   Ux test
   

   Twente
   
   
   17-8-2020
   1-9-2020
   
   
   Praktijktest
   
   
   5 ggd regio’s
   Wet
   

   aangenomen
   
   
   6-10-2020
   10-10-2020
   
   
   Launch
   Koppeling
   

   EU
   
   
   11-2020
   

   View Slide

6. CORONAMELDER
   TIJDLIJN
   28-2-2020
   
   
   1e covid19
   

   geval in NL
   
   
   18-4-2020
   
   
   Appathon
   
   
   Advies OMT
   
   
   6-4-2020
   Beslissing
   
   
   Zel
   f
   bouw
   
   
   22-4-2020
   7-5-2020
   
   
   Start ‘dreamteam’
   

   overheid + experts
   Ux test
   

   Twente
   
   
   17-8-2020
   1-9-2020
   
   
   Praktijktest
   
   
   5 ggd regio’s
   Wet
   

   aangenomen
   
   
   6-10-2020
   10-10-2020
   
   
   Launch
   GGD CONTACT
   1-10-2020
   
   
   Start
   

   ggd contact
   Launch
   
   
   App
   
   
   12-2020
   2-2021
   
   
   Uitbouw app-portaal
   
   
   tot volwaardig BCO portaal
   Vervanging hpzone
   
   
   Door ggd contact ingezet
   
   
   20-4-2021
   Koppeling
   

   EU
   
   
   11-2020
   

   View Slide

7. CORONAMELDER
   28-2-2020
   
   
   1e covid19
   

   geval in NL
   
   
   18-4-2020
   
   
   Appathon
   
   
   Advies OMT
   
   
   6-4-2020
   Beslissing
   
   
   Zel
   f
   bouw
   
   
   22-4-2020
   7-5-2020
   
   
   Start ‘dreamteam’
   

   overheid + experts
   Ux test
   

   Twente
   
   
   17-8-2020
   1-9-2020
   
   
   Praktijktest
   
   
   5 ggd regio’s
   Wet
   

   aangenomen
   
   
   6-10-2020
   10-10-2020
   
   
   Launch
   GGD CONTACT
   1-10-2020
   
   
   Start
   

   ggd contact
   Launch
   
   
   App
   
   
   12-2020
   2-2021
   
   
   Uitbouw app-portaal
   
   
   tot volwaardig BCO portaal
   Vervanging hpzone
   
   
   Door ggd contact ingezet
   
   
   20-4-2021
   CORONACHECK
   Start
   
   
   ‘Coronatester’
   
   
   12-2020
   13-4-2021
   
   
   Fieldlabs met
   
   
   Coronacheck
   Wet
   
   
   Aangenomen
   
   
   1-6-2021
   EU
   

   DCC
   
   
   1-7-2021
   25-9-2021
   
   
   Coronacheck
   
   
   Horeca etc.
   Einde 1.5m
   
   
   25-9-2021
   ?
   TIJDLIJN
   Koppeling
   

   EU
   
   
   11-2020
   23-6-2021
   
   
   Vacc.
   
   
   Bewijzen
   

   View Slide

8. AANPAK: BOUW EEN SKELET
   ALS JE GEEN TIJD HEBT VOOR WATERVAL MODEL
   
   
   EN TE VEEL RISICO VOOR AGILE
   

   View Slide

9. DEFINIEER EERST DE ‘HOOFD JOURNEY’
   HELDER DOEL
   

   View Slide

10. •Technisch proof of concept
    
    
    •Stakeholder approval
    
    
    •Visualisatie concept
    
    
    •Wegwerp of doorbouwen?
    
    
    •Challenge assumptions
    
    
    •“Lean startup” achtige aanpak
    END 2 END DEMO
    DE HELE APP, GECOMPRIMEERD IN EEN PAAR DAGEN
    

    View Slide

11. View Slide

12. • De
    f
    inieer eerst de belangrijkste ‘journey’
    
    
    • Zet de hoofdlijn uit / stip op de horizon
    
    
    • Bouw een end to end demo ervan
    
    
    • Daarna pas ‘vlees op de botten’
    
    
    • Ontwikkel parallel de ‘skin’
    
    
    • UX design
    
    
    • UX research
    SKELET AANPAK
    STAPPENPLAN
    

    View Slide

13. MAAR
    UITZOEKEN, UITWERKEN EN
    
    
    BOUWEN
    BOUWEN
    
    
    ONDERBOUWEN, VERBOUWEN EN SOMS HERBOUWEN
    NIET
    

    View Slide

14. ARCHITECTUUR
    TIME TO MARKET / SCHAALBAARHEID / ONDERHOUDBAARHEID
    

    View Slide

15. APPS ZIJN ZICHTBAAR TOPJE VAN EEN IJSBERG
    BOUW VAN ‘ECOSYSTEMEN’
    

    View Slide

16. CORONAMELDER
    WAT KOMT ER NOG MEER BIJ KIJKEN
    • Portaal doormeldingen
    
    
    • Landelijke uitrol portaal
    
    
    • Authenticatie via SSO GGDs
    
    
    • Uitrol / aansluiting 26 GGD regio’s
    
    
    • Trainingen, communicatie
    
    
    • HSM
    
    
    • Koppeling Europa
    
    
    • Apple en Google
    
    
    • DP-3T
    GGD CONTACT CORONACHECK
    • BCO Portaal
    
    
    • Koppelingen CoronIT / HPZone
    
    
    • Landelijke uitrol portaal
    
    
    • Authenticatie via SSO GGDs
    
    
    • Secure mail portaal
    
    
    • Digid koppeling
    
    
    • Uitrol / aansluiting 26 GGD regio’s
    
    
    • HSM
    
    
    • Trainingen, communicatie
    • Koppelingen GGD, RIVM
    
    
    • Koppelingen testaanbieders
    
    
    • Digid koppeling
    
    
    • HKVI - Portaal zorgmedewerkers
    
    
    • CKVP - Aanvragen per telefoon
    
    
    • Standaardisatie Europa
    
    
    • Koppeling Europa
    
    
    • Koppelingen andere landen
    
    
    • HSM
    
    
    • PKI-O
    

    View Slide

17. • Denk in componenten / microservices
    
    
    • Bouw
    f
    lexibiliteit in in de basis
    
    
    • Continu toetsen en challengen van aannames
    
    
    • Microservices laten heterogeen technologie
    landschap toe
    
    
    • Bijv. Coronacheck: Swift, Kotlin, Go, PHP, Python,
    dotNET, JavaScript
    
    
    • Defense in depth
    
    
    • Soms is de beste koppeling: geen koppeling
    
    
    • Geen ‘wegwerp software’ maar ook geen 20 jaar
    onderhoudbaarheid
    LEARNINGS
    

    View Slide

18. write ONCE read MANY
    
    
    • Miljoenen gebruikers
    
    
    • Interessante doelwitten voor
    DDOS
    
    
    • Zoveel mogelijk statisch en waar
    mogelijk o
    ff
    line beschikbaar
    

    View Slide

19. View Slide

20. Meer
    
    
    LEAN STARTUP
    
    
    dan
    
    
    ENTERPRISE
    

    View Slide

21. PRIVACY BY DESIGN
    PRIVACY ALS BELANGRIJKSTE NON-FUNCTIONAL REQUIREMENT
    

    View Slide

22. Veel gehoorde misvatting:
    
    
    “Hoe kun je nu ontmoetingen detecteren
    zonder locatie te tracken? Die app moet wel je
    locatie bijhouden”
    
    
    CORONAMELDER
    

    View Slide

23. Received
    RPIs
    Infected
    TEKs
    Daily
    TEKs
    Received
    RPIs
    Daily
    TEKs
    Infected
    TEKs
    Risk
    Weight
    Factors
    Alice Bob
    Server
    GGD
    Overview
    Advertised
    RPIs
    Advertised
    RPIs
    Advertised
    RPIs
    Advertised
    RPIs
    Advertised
    RPIs
    Advertised
    RPIs
    Advertised
    RPIs
    Advertised
    RPIs
    Derived
    RPIs Match
    Risk
    Assessment
    Exposure
    Risk Level
    (1-8)
    RPI
    Date
    Local notification
    RPI
    Duration
    Date
    TEK
    Date
    Transmission
    risk params
    Attenuation (1-63 dBm) != afstand
    TEK
    Date
    Transmission risk params
    Confirmation
    Transmission risk params
    

    View Slide

24. Veilig informatie over je ontmoetingen delen met de GGD
    
    
    Hoe werkt het:
    
    
    • Decentraal (op je telefoon) verzamelen gegevens
    
    
    • End to end encryptie vergelijkbaar met Signal
    
    
    • User kan alleen gegevens uploaden maar nooit
    opvragen
    
    
    • Alleen GGD kan de gegevens lezen
    GGD CONTACT
    

    View Slide

25. Veel gehoorde misvatting:
    
    
    “Je wordt overal gevolgd, elk restaurant dat je bezoekt word je
    gescand.”
    
    
    Maar hoe werkt het echt:
    
    
    • Bewijs bestaat op je telefoon
    
    
    • Is voorzien van een digitale handtekening
    
    
    • Kan volledig o
    ff
    line worden gevalideerd
    
    
    • User app en scanner app kunnen beide volledig o
    ff
    line
    werken
    
    
    • Geen enkel digitaal spoor van wie, waar, door wie, voor wat
    gescand wordt
    CORONACHECK
    

    View Slide

26. • Unlinkability
    
    
    • Camenish-Lysyanskaya randomizable
    signatures
    
    
    • Initialen
    
    
    • Balans security en privacy
    
    
    • Data van het Meertens Instituut
    CORONACHECK
    

    View Slide

27. WAAROM HEEFT CORONACHECK 2 QR CODES?
    NL VS EU
    • Heeft geen info over wel/niet
    gevaccineerd / genezen / getest
    
    
    • Alleen initialen / geboortedag
    
    
    • Geen andere gegevens
    
    
    • Unlinkability
    • Bevat vaccinatie, herstel of
    testbewijs
    
    
    • Volledige naam / geboortedatum
    
    
    • Veel details (hoeveelste prik,
    wanneer geprikt, welk vaccin, etc)
    
    
    • Statisch
    

    View Slide

28. WAT JE NIET OPSLAAT
    
    
    KUN JE OOK NIET KWIJTRAKEN
    dus vermijd centrale databases waar mogelijk
    

    View Slide

29. TESTEN, TESTEN, TESTEN
    BORGEN KWALITEIT CORONA APPS
    

    View Slide

30. FIELDTEST
    
    
    LETTERLIJK
    

    View Slide

31. NIET ELKE APP HEEFT DE LUXE HET LEGER IN TE KUNNEN ZETTEN
    
    
    (WIJ WEL)
    

    View Slide

32. TOEGANKELIJKHEID IS BELANGRIJK OM EEN INCLUSIEVE APP TE REALISEREN
    ACCESSIBILITY TESTING
    

    View Slide

33. CORONAMELDER GEFASEERD LANCEREN OM BOUW EN TESTEN TE KUNNEN PARALLELLISEREN
    LAB -> VELD -> PRAKTIJK -> REGIO -> LAUNCH
    

    View Slide

34. View Slide

35. • Teamleden aan de deur om te scannen
    
    
    • Regelmatig zelf door de teststraat om ‘end
    to end’ te testen
    
    
    • Hoe ervaren we het zelf?
    EAT YOUR OWN DOGFOOD
    ZELF ERVARING OPDOEN IN REALISTISCHE SCENARIOS
    

    View Slide

36. OPEN ONTWIKKELING
    ALS PUBLIEK, PERS & POLITIEK OP JE VINGERS KIJKEN
    

    View Slide

37. TRANSPARANTIE TEGEN FAKE NEWS
    THE GOOD
    

    View Slide

38. BETROKKENHEID POLITIEK
    THE GOOD
    

    View Slide

39. DANKZIJ CORONAMELDER COMMUNITY: VERIFIED BUILDS
    THE GOOD
    

    View Slide

40. DE PERS MOEST NOG EVEN WENNEN AAN EEN OPEN OVERHEIDSPROJECT
    THE BAD
    27-5-2020, EERSTE DESIGN CORONAMELDER ONLINE
    

    View Slide

41. ELKE BUG KAN TOT MEDIA AANDACHT LEIDEN!
    THE BAD
    24-6-2021, BROWSER ISSUE CORONACHECK GEMELD OP GITHUB
    

    View Slide

42. EN SOMS WEET DE PERS HET BETER.. MAAR TOP DAT JE DE OPEN DIALOOG KUNT AANGAAN!
    THE BAD
    9-2021, MEDIA BESLUIT TERM ‘CORONAPAS’ TE HANTEREN
    

    View Slide

43. STERKE POLARISATIE RICHT ZICH OOK OP CORONACHECK TEAM
    THE UGLY
    

    View Slide

44. KEY SUCCES FACTORS
    WAT JE OOK VAN (DE TOEPASSING VAN) DE CORONA APPS VIND;
    DE MANIER WAAROP ZE ZIJN GEBOUWD WAS UNIEK EN VOOR
    HERHALING VATBAAR. WAT ZIJN DAARIN DE FACTOREN?
    

    View Slide

45. KEY SUCCESS FACTORS
    • Volledig open ontwikkeltraject
    
    
    • Ontwikkelen in eigen beheer/regie vs volledig uitbesteden aan een leverancier
    
    
    • Transparantie en platheid organisatie (developers t/m CIO - iedereen toegankelijk)
    
    
    • Mix durven maken tussen mensen uit totaal verschillende werelden
    

    View Slide

46. WAAR HEBBEN TOEKOMSTIGE IT-ERS IETS AAN BIJ EEN VOLGENDE PANDEMIE?
    THEMAS IN DE INFORMATICA
    • Modulariteit
    
    
    • Compositie
    
    
    • Microservices
    
    
    • Refactoring
    
    
    • Software Engineering
    
    
    • Taal/tool agnostisch
    
    
    • Architectuur
    

    View Slide

47. THANK YOU!
    Vragen?
    
    
    • Vanmiddag ‘meet & greet’
    
    
    • ivo@egeniq.com / @ijansch
    

    View Slide

48. CREDITS
    - Cover foto copyright rijksoverheid
    
    
    - ‘SoHo Skeleton’ by Nick Harris, Flickr, used under CC BY-ND 2.0
    
    
    - ‘Buildings The Hague’ by Mar10os, Flickr, used under CC BY 2.0
    
    
    - ‘Iceberg in Newfoundland Canada’ by Natalie Lucier, Flickr, used under CC BY 2.0
    
    
    - ‘Surveillance’ by Jonathan McIntosh, Flickr, used under CC BY-SA 2.0
    
    
    - ‘Dice’ by Patty Loof, Flickr, used under CC BY-SA 2.0
    
    
    - ‘Spreekgestoelte’ by Risastla, Flickr, under CC BY-SA 2.0
    
    
    - ‘EPP Summit, 20 June 2019 Brussels’ by European People’s Party, Flickr, under CC BY 2.0
    
    
    - ‘A sign of the times’ by Garry Knight, Flickr, under CC BY 2.0
    
    
    - Leger helpt bij test coronamelder foto copyright rijksoverheid
    CC BY-ND 2.0: https://creativecommons.org/licenses/by-nd/2.0/
    
    
    CC BY-SA 2.0 https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.0/
    
    
    CC BY 2.0 https://creativecommons.org/licenses/by/2.0/
    

    View Slide