Błędy poznawcze. Wprowadzenie dla UXów.

Wykład zaprezentowany podczas Product Camp 2015 w Gdyni. W trakcie wykładu przedstawiłem uczestnikom zagadnienie błędów poznawczych i heurystyk oraz omówiłem wybrane błędy i wynikające z nich konsekwencjach w pracy projektanta.

Transcript

1. Błędy poznawcze Wprowadzenie dla UXów. Paweł Nowak Lead User Experience Designer @nowy_me
2. Marek jest UXem z kilkuletnim stażem, który uwielbia konferencje branżowe, a szczególnie ich mniej oficjalne części, których wręcz nie potrafi sobie odmówić. @nowy_me Jak myślicie, która z poniższych możliwości jest bardziej prawdopodobna: 1. Marek jest uczestnikiem UX Camp 2015? 2. Marek jest uczestnikiem UX Camp 2015, który wziął udział we wczorajszej, biforce w siedzibie UXPin?
3. Marek jest UXem z kilkuletnim stażem, który uwielbia konferencje branżowe, a szczególnie ich mniej oficjalne części, których wręcz nie potrafi sobie odmówić. @nowy_me Jak myślicie, która z poniższych możliwości jest bardziej prawdopodobna: 1. Marek jest uczestnikiem UX Camp 2015? 2. Marek jest uczestnikiem UX Camp 2015, który wziął udział we wczorajszej, biforce w siedzibie UXPin?
4. Dlaczego odpowiedź pierwsza jest prawidłowa? @nowy_me
5. Zanim skupimy się na odpowiedzi, porozmawiajmy chwilę o odpowiadającym. @nowy_me
6. @nowy_me Ja
7. @nowy_me Ty
8. @nowy_me Ja Przywołuję wspomnienia z pamięci Liczę Podejmuję decyzje Wnioskuję Łączę ze sobą fakty Rozwiązuję problemy Dostrzegam alternatywy
9. @nowy_me Komputer Przywołuje dane z pamięci Liczy Podejmuje decyzje Wnioskuje Łączy ze sobą fakty Rozwiązuje problemy Dostrzega alternatywy CPU 286
10. @nowy_me Ja Jestem nieobiektywny Jestem nieprzewidywalny Nie myślę racjonalnie Zmieniam zdanie Popełniam błędy Ulegam emocjom Jestem ekspresyjny Kieruję się intuicją Działam automatycznie
11. „Pogląd, że mamy zaledwie ograniczony dostęp do funkcjonowania własnego umysłu, jest trudny do przyjęcia - z natury rzeczy jest sprzeczny z doświadczeniem - jednak tak właśnie jest: wiesz o sobie o wiele mniej, niż sądzisz.” Daniel Kahneman @nowy_me
12. No ale jak to? @nowy_me
13. 2 tryby myślenia: „szybki” i „wolny” @nowy_me
14. Teoria „myślenia dwu systemowego”, a praca w UXie. @nowy_me
15. @nowy_me Projektant Użytkownik Modele mentalne projektanta i użytkownika
16. @nowy_me Projektant Użytkownik Research Modele mentalne projektanta i użytkownika
17. @nowy_me Projektant Użytkownik Produkt Model konceptualny produktu
18. @nowy_me Użytkownik Produkt Interakcja z produktem aktualizuje model mentalny użytkownika
19. @nowy_me Użytkownik Produkt Interakcja z produktem aktualizuje model mentalny użytkownika
20. Im bardziej mój model mentalny pasuje do modelu konceptualnego produktu, tym mniej czasu poświęcam na świadomą analizę jego działania, a więcej na to by z niego po prostu korzystać. @nowy_me
21. Łatwość poznawcza Myślenie „szybkie” Myślenie „wolne” @nowy_me Wysilenie poznawcze
22. Łatwość poznawcza Myślenie „szybkie” Myślenie „wolne” @nowy_me Product Wysilenie poznawcze
23. OK, 2 tryby myślenia, ale co to ma do pytania z Markiem? @nowy_me
24. Odpowiedź na pytanie podsunął nam system 1, mimo, że uważamy, że odpowiadał na nie system 2. @nowy_me
25. Błąd poznawczy - ogólne określenie wzorca nieracjonalnego spostrzegania rzeczywistości, mającego wpływ na ludzkie postawy, emocje, rozumowanie lub zachowania (działania). Wikipedia @nowy_me
26. Błąd poznawczy - wypaczenie postrzegania rzeczywistości, które dowodzi naszej ludzkiej natury. @nowy_me
27. Marek jest UXem z kilkuletnim stażem, który uwielbia konferencje branżowe, a szczególnie ich mniej oficjalne części, których wręcz nie potrafi sobie odmówić. @nowy_me Jak myślicie, która z poniższych możliwości jest bardziej prawdopodobna: 1. Marek jest uczestnikiem UX Camp 2015? 2. Marek jest uczestnikiem UX Camp 2015, który wziął udział we wczorajszej, biforce w siedzibie UXPin?
28. @nowy_me Uczestnicy UX Camp 2015 Uczestnicy UX Camp 2015, którzy wzięli udział w beforce w biurze UXPin.
29. Błąd koniunkcji - nazywany również złudzeniem koniunkcji to jeden z błędów poznawczych oraz błędów logicznych polegający na przypisaniu koniunkcji zdarzeń wyższego prawdopodobieństwa, niż pojedynczym zdarzeniom należącym do tej koniunkcji. Wikipedia @nowy_me
30. Jak wyjaśnić występowanie tego błędu? @nowy_me
31. Heurystyka reprezentatywności - uproszczona metoda wnioskowania polegająca na dokonywaniu klasyfikacji na podstawie częściowego podobieństwa do przypadku typowego, charakterystycznego, reprezentatywnego, który już znamy. Wikipedia @nowy_me
32. Przyjrzyjmy się jeszcze kilku przykładom… @nowy_me
33. Ostatnio przygotowywany przeze mnie projekt księgarni internetowej trwał 2 miesiące. Ile powinienem zająć mi projekt o podobnej skali? @nowy_me
34. Heurystyka zakotwiczenia - tendencja do sugerowania się podanymi informacjami, nawet jeśli wiemy że nie mają one żadnego związku z rozważanym zagadnieniem. Wikipedia @nowy_me
35. Heurystyka nastroju @nowy_me
36. @nowy_me Grupie studentów zadano 2 pytania: Jak szczęśliwy / szczęśliwa jesteś w ostatnim czasie? Ile razy w ubiegłym miesiącu byłeś / byłaś na randce?
37. @nowy_me Grupie studentów zadano 2 pytania: Korelacja pomiędzy pytaniami była niemal zerowa. Jak szczęśliwy / szczęśliwa jesteś w ostatnim czasie? Ile razy w ubiegłym miesiącu byłeś / byłaś na randce?
38. Ile razy w ubiegłym miesiącu byłeś / byłaś na randce? Jak szczęśliwy / szczęśliwa jesteś w ostatnim czasie? @nowy_me Grupie studentów zadano 2 pytania:
39. Ile razy w ubiegłym miesiącu byłeś / byłaś na randce? Jak szczęśliwy / szczęśliwa jesteś w ostatnim czasie? @nowy_me Korelacja pomiędzy oboma pytaniami była nieprzeciętnie wysoka. Grupie studentów zadano 2 pytania:
40. @nowy_me Czy ten wykład jest ciekawy?
41. @nowy_me Pytanie: „Czy ten wykład jest ciekawy?” zaktywizuje u nas pamięć skojarzeniową, która sprawi, że przypomnimy sobie zupełnie inne przykłady, niż gdyby pytanie brzmiało „Czy ten wykład jest nudny?”
42. Wikipedia @nowy_me Efekt potwierdzania - tendencja do poszukiwania wyłącznie faktów potwierdzających posiadaną opinię, a nie weryfikujących ją.
43. @nowy_me
44. Efekt kontrastu - subiektywne zwiększenie lub zmniejszenie obserwowanych cech obiektu w zależności od porównania z wcześniej obserwowanym obiektem. Wikipedia @nowy_me
45. Chcecie więcej przykładów? @nowy_me
46. http:/ /en.wikipedia.org/wiki/ List_of_cognitive_biases @nowy_me Źródło 2: Źródło 1:
47. Dlaczego projektanci powinni mieć świadomość występowania błędów poznawczych? @nowy_me
48. Ponieważ prowadzimy badania… @nowy_me
49. Ponieważ projektujemy rozwiązania… @nowy_me
50. @nowy_me Nieracjonalnie myślący użytkownik Racjonalnie działający komputer CPU 286 Interfejs
51. Ponieważ pracujemy z ludźmi… @nowy_me
52. Ponieważ sami jesteśmy ludźmi i poprzez naszą pracę służymy innym. @nowy_me
53. Dzięki @nowy_me Autor: Paweł Nowak Blog: www.nowy.me