Dream of the Decision Maker: Optimality of Strategic Decisions

Faculty Seminars, Baskent University

Transcript

1. Dr. H. Kemal İlter Başkent Üniversitesi 25 Mart 2009, Başkent Üniversitesi, İİBF Çarşamba Seminerleri, Ankara Karar Vericinin Rüyası: Stratejik Kararlarda Optimallik 9
2. S. A. Kauffman E. D. Weinberger Uyum Yüzeyi (NK) Kuramı 1989 D. Levinthal Örgütsel yapıların evrimi 1996 1859 On the Origin of Species by Means of Natural Selection C. Darwin Doğa Bilimleri 1800 Floreal J. B. Lamarck Doğa Bilimleri 1851 H. Spencer Felsefe Social Statics E. D. Beinhocker B. McKelvey M. Reuf Örgütsel gelişim ve değişim 1997 2000 K. Frenken Yenilik ağları I. P. McCarthy Y. K. Tan Teknoloji seçimi J.W. Rivkin N. Siggelkow Yapışkan noktalar 2002 1798 T. R. Malthus Ekonomi Essay on the Principle of Population 1776 A. Smith Ekonomi An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations 1932 S. G. Wright Genetik The Roles of Mutation, Inbreeding, Crossbreeding and Selection in Evolution
3. UYUM Hayatta kalma Uyum gösterme ve varolma yeteneği Üreme Dayanıklılık ve benzer sistemler üretme yeteneği
4. Uyum Yüzeyi Stratejik Karar İşletme Stratejisi Uyum Değeri 01100010 01100011
5. N K Sistem bileşenleri arasındaki ilişki derecesi Sistem bileşenlerinin sayısı Tasarım Uzayı (N-boyutlu olasılık uzayı) Uyum Yüzeyi NK
6. N = 2, K = 1 N = 4, K = 2 N = 3, K = 1
7. K = 0 En Düşük Karmaşıklık K = N-1 En Yüksek Karmaşıklık
10. Karar = A + B + C Bileşenler A = {0, 1} B = {0, 1} C = {0, 1} Uyum Yüzeyi Büyüklüğü = 23 = 8 Karar = A + B + C Bileşenler A = {0..7} B = {0..3} C = {0..15} Uyum Yüzeyi Büyüklüğü = 29 = 512 Karar = A + B + C + D + E + F + G + H Bileşenler A = {0..7} B = {0..3} C = {0..15} D = {0..3} E = {0..1} F = {0..15} G = {0..1} H = {0..3} Uyum Yüzeyi Büyüklüğü = 219 = 524,288
11. 000 0.40 011 0.60 101 0.63 001 0.50
12. Global Optimum Yerel Optimum
13. % 0 % 100 % 0 % 100 Optimal % 62.3 Optimal % 100 % 0 % 47.8 Alt-Optimal Optimal değil
14. A 0 11 B Karar Verici 0 1 0.25 0.30 Seçenekler Uyum Değerleri 0 .50 0.80 010 011 000 001 0 .70 0.60 0 .40 0.70 110 111 100 101 0 .30 0.85 Seçenekler Uyum Değerleri 0 .15 0.65 10 11 00 01 0 .40 0.60 Seçenekler Uyum Değerleri 011 Yerel Optimum (Karar Vericinin Kararı) Global Optimum Pasif / Aktif 000 Başlangıç Yapışkan Nokta
15. 010 (0.50) 011 (0.80) 111 (0.70) 110 (0.40) 100 (0.30) 101 (0.85) 001 (0.60) 000 (0.70) Global Optimum Yerel Optimum Yapışkan Nokta (Sticking Point)
16. Yöneticilerin Son Kararı Etkilemesi Yöneticilerin Yerel Optimuma Bakışı Yöneticilerin İsteksizliği ve Kararlarda Değişiklik Karar Seçenekleri Sayısı Yöneticilerin İşletme Amacını Gözetmesi Yöneticilerin Sorumluluklarını Devretmesi Örgütsel Yapının Zamanla Değişimi Farklı Örgütsel Yapıların Karmaşıklığı Karar Vericinin Onay Makamı Olması Yönetici Sayısı Paylaştırılan Karar Sayısı/Oranı Karar Bileşenleri Arasındaki İlişki Karar Düzeylerinin Sayısı
17. Yöneticilerin Son Kararı Etkilemesi Yöneticilerin Yerel Optimuma Bakışı Yöneticilerin İsteksizliği ve Kararlarda Değişiklik Karar Seçeneklerinin Sayısı Yöneticilerin İşletme Amacını Gözetmesi Yöneticilerin Sorumluluklarını Devretmesi Örgütsel Yapının Zamanla Değişimi Farklı Örgütsel Yapıların Karmaşıklığı Karar Vericinin Onay Makamı Olması Yönetici Sayısı Paylaştırılan Karar Sayısı/Oranı Karar Bileşenleri Arasındaki İlişki Karar Düzeylerinin Sayısı Karar Karar Verici Yönetici Örgütsel Yapı Optimallik Model
18. Analitik Model Simülasyon Genetik Programlama
19. Analiz Parametresi L01/L02 L03/L04 L05/L06 L07/L08 L09/L10 L11/L12 L13/L14 Karar Verici Türü Aktif/Pasif Yönetici Sayısı 2 Her bir yöneticinin üstlendiği karar sayısı 1-1 1-2 2-2 1-3 3-3 2-4 1-5 Karar bileşenleri arasındaki ilişki düzeyi K=N-1 (Yüksek karmaşıklık) Yöneticilerin karar vericiye iletebildikleri karar seçeneği sayısı 1 Karar düzeylerinin sayısı 1 Karar bileşenleri arasındaki ilişki düzeyi Eşit ağırlıkta etkilenme durumu Senaryolar
20. L01/L02: 1-1 L03/L04: 1-2 L05/L06: 2-2 L07/L08: 1-3 L09/L10: 3-3 L11/L12: 2-4 L13/L14: 1-5
21. L11/L12 ve L13/L14 için Örnek Uyum Yüzeyi L05/L06 ve L07/L08 için Örnek Uyum Yüzeyi
22. Verilen kararın, İKO: Yöneticilerin Kararlarının Birleşiminin Optimallik Olasılığı A-OO: Alt-Optimallik Olasılığı OO: Optimallik Olasılığı UO: Uyum Oranı
23. Verilen kararın, İKO: Yöneticilerin Kararlarının Birleşiminin Optimallik Olasılığı A-OO: Alt-Optimallik Olasılığı OO: Optimallik Olasılığı UO: Uyum Oranı
25. Karar Bileşenleri Arasındaki İlişki (L03/L04) Aktif Karar Verici Pasif Karar Verici
26. Paylaştırılan Karar Sayısı/Oranı
27. Aktif Karar Verici Pasif Karar Verici Karar Seçeneklerinin Sayısı
28. Karar Vericinin Onay Makamı Olması
29. Model Aktif karar verici için optimallik olasılığının korelasyonu -0.57 ? Karar Seçeneklerinin Sayısı Paylaştırılan Karar Sayısı/Oranı Karar Bileşenleri Arasındaki İlişki OPTİMALLİK UO: Uyum Oranı OO: Optimallik Olasılığı A-OO: Alt-Optimallik Olasılığı İKO: Yöneticilerin Kararının Optimal Olma Olasılığı 0.97 0.96 0.83 0.88 0.95 0.90 Yöneticilerin Son Kararı Etkilemesi Yöneticilerin Yerel Optimuma Bakışı Yöneticilerin İsteksizliği ve Kararlarda Değişiklik Yöneticilerin İşletme Amacını Gözetmesi Yöneticilerin Sorumluluklarını Devretmesi Karar Vericinin Onay Makamı Olması Yönetici Sayısı Örgütsel Yapının Zamanla Değişimi Farklı Örgütsel Yapıların Karmaşıklığı Karar Düzeylerinin Sayısı
30. Ağırlıklandırılmış Sonuç
31. % 100 % 0 % 83.02 L02: A 1-1 Alt-Optimalite Aralığı % 4.80 L09: P 3-3
32. 9 Karar Vericinin Rüyası: Stratejik Kararlarda Optimallik Dr. H. Kemal İlter Başkent Üniversitesi kilter@baskent.edu.tr http://www.hkilter.com