Λογοτεχνικά Ρεύματα, 2ο μέρος

Παρουσίαση των λογοτεχνικών ρευμάτων της Μοντέρνας με παραδείγματα ανάλυσης.

Transcript

1. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΡΕΥΜΑΤΑ 2ο μέρος Ευγενία Παπαγεωργίου, τμήμα Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας, ΕΚΠΑ
2. ΠΑΡΝΑΣΣΙΣΜΟΣ
3. ΠΑΡΝΑΣΣΙΣΜΟΣ • Εμφανίστηκε στα μέσα του 19ου αιώνα και χαρακτηρίστηκε ως αντίδραση στην υπερβολική έκφραση συναισθήματος του Ρομαντισμού. •Στη θέση του συναισθήματος μπαίνει η τελειότητα και η πειθαρχία στη μορφή ( σε όλες τις Καλές Τέχνες). •Αντιδρούν στην άμετρη υποκειμενικότητα της φαντασίας των Ρομαντικών. Αν και υποστηρίζουν πως ο καλλιτέχνης είναι το υποκείμενο που δημιουργεί, θεωρούν πως πρέπει να υπακούει σε κάποιους κανόνες της παράδοσης. •Στην Ελλάδα: Γενιά 1880, νέα Αθηναϊκή Σχολή. •Χαρακτηρίζεται ως μια νέα μορφή του Κλασικισμού.
4. ΠΑΡΝΑΣΣΙΣΜΟΣ- ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ • Χρήση Δημοτικής Γλώσσας. •Θεματολογία εμπνευσμένη από την αρχαία ελληνική και ρωμαϊκή παράδοση. •Προσεγμένη στιχουργική. •Συγκροτημένη έκφραση συναισθημάτων. •Αντίδραση στα θέματα που πραγματευόταν ο Ρομαντισμός. •Ακριβολογία. •Υψηλό λεξιλόγιο και ακριβολογία. •Σημαντικοί έλληνες εκπρόσωποι: Παλαμάς, Μαβίλης, Γρυπάρης κα.
5. ΠΑΡΝΑΣΣΙΣΜΟΣ •«Του κακού το πνεύμα», «προς της Εστίας το Ναό τραβούνε»: Θέματα εμπνευσμένα από την αρχαία ελληνική παράδοση. •«Έσβησε η άσβηστη φωτιά!»: Χρήση δημοτικής γλώσσας. •«Μ’ ένα… ιδούνε»: Εδώ έχουμε μια εκτενή και ακριβή περιγραφή μιας εικόνας. • «Αρετής, γονυπετείς», «ντυμένες, κολασμένες»: Ομοιοκαταληξία. •Στο ποίημα δεν εκφράζονται πολλά συναισθήματα. Δεν υπάρχει αναφορά σε συναισθήματα έντονου πάθους, έρωτα κλπ. Ι. Γρυπάρης, Εστιάδες
6. ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ
7. ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ •Ο Ρεαλισμός γεννήθηκε στη Γαλλία στα μέσα του 19ου αιώνα. •Οι Ρεαλιστές, όπως άλλωστε φαίνεται από το όνομά τους, μοχθούσαν ώστε να αποτυπώσουν την πραγματικότητα με όσο μεγαλύτερη ακρίβεια είναι δυνατόν. •Στην Ελλάδα εμφανίστηκε περί τα τέλη του 19ου αιώνα. •Η ζωή στην ύπαιθρο ήταν η πρώτη θεματική με την οποία ιδιαίτερα οι πεζογράφοι ασχολήθηκαν. •Δεν υπάρχει καμία εξιδανίκευση της πραγματικότητας. •Πιστή αναπαράσταση της κοινωνικής πραγματικότητας.
8. ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ- ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ •Ακριβής αναπαράσταση της φυσικής και κοινωνικής πραγματικότητας. •Πρωταγωνιστές με δυνατά και αδύνατα σημεία, με χαρακτηριστικά που ταιριάζουν στη κοινωνική τους τάξη και τον πολιτισμό τους. •Αναλυτικές περιγραφές σκηνών της καθημερινής ζωής, των καθημερινών γεγονότων και εμπειριών. •Εμμονή στη λεπτομέρεια. •Ο συγγραφέας μένει «μακριά» από το κείμενό του. •Κριτική στάση απέναντι στις αξίες της κοινωνίας και την ίδια την κοινωνία. •Εκπρόσωποι: Παπαδιαμάντης, Θεοτοκάς, Βιζυηνός, Μυριβήλης κ.α.
9. ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ «του γερού μου ποδιού»: έχουμε έναν πρωταγωνιστή τραυματισμένο. «Απόμεινα… στο μάγουλο»: Πιστή περιγραφή των συναισθημάτων του, δεν προβάλλονται μόνο τα θετικά συναισθήματα. «Δυο.. Θανάτου»: Αντιθετική/ Αντιφατική εικόνα. Η ασχήμια του κόσμου είναι παρούσα, δεν υπάρχει εξιδανίκευση. «ακουμπισμένο στα σαπισμένα σακιά»: βλ. πάνω. Όλο το απόσπασμα περιγράφει με τεράστια λεπτομέρεια το συμβάν ( camera eye). Σ. Μυριβήλης, η ζωή εν τάφω
10. ΝΑΤΟΥΡΑΛΙΣΜΟΣ
11. ΝΑΤΟΥΡΑΛΙΣΜΟΣ •Χαρακτηρίζεται ως μια ακραία εκδοχή του Ρεαλισμού. •Περιορίζεται στην πιστή αναπαράσταση της κοινωνικής πραγματικότητας, εμφανίστηκε στη Γαλλία στα τέλη του 19ου αιώνα. •Τα νατουραλιστικά έργα θέτουν ως στόχο το σοκ του αποδέκτη τους και την αντίδρασή του με τη μορφή διαμαρτυρίας ή εξέγερσης. •Τέχνη= Φύση- Χ. (Holz).
12. ΝΑΤΟΥΡΑΛΙΣΜΟΣ- ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ •Θέματα σχετιζόμενα με τη καθημερινή ζωή. •Οι χαρακτήρες των έργων είναι συνήθως άνθρωποι, οι οποίοι ανήκουν στο κοινωνικό περιθώριο όπως πχ. Ψυχικά άρρωστοι, άστεγοι κλπ. •Κριτική απέναντι στη κοινωνική εξαθλίωση της εποχής, τις συνθήκες ζωής και εργασίας των ανθρώπων. •Αποτύπωση των καταναγκασμών που σχετίζονται τόσο με τη κοινωνία και τη φύση όσο και με θέματα εσωτερικά (ψυχικά, όπως ορμές, ασυνείδητο κλπ). •Φωτογραφική λεπτομέρεια στις περιγραφές. •Εκπρόσωποι: Καραβίτσας, Παπαδιαμάντης
13. ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ
14. ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ
15. ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ •Εμφανίστηκε στη Γαλλία στα τέλη του 19ου αιώνα. •Χαρακτηρίζεται ως αντίδραση στη ποίηση του Ρομαντισμού αλλά και στη νατουραλιστική πεζογραφία. •Χαρακτηρίζεται από μουσικότητα αλλά και συσχέτιση αντικειμένων με ψυχικές και συναισθηματικές καταστάσεις. •Για τους υποστηρικτές του συμβολισμού η απτή πραγματικότητα είναι ασήμαντη και χωρίς ιδιαίτερη αξία. •Τα αντικείμενα είναι απλά σύμβολα των ιδεών και των συναισθημάτων.
16. ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ- ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ •Απόδοση του ψυχισμού έμμεσα (χρήση συμβόλων). •Μελαγχολία, ονειροπόληση. •Υποκειμενικότητα. •Όχι φιλοσοφία, όχι κοινωνικά ζητήματα, παραμόνο λογοτεχνία. •Η πραγματικότητα παρουσιάζεται ως ένας τόπος μελαγχολίας. •Μελωδία. •Νεολογισμοί. •Εικόνες και μεταφορές. •Εκπρόσωποι: Παπανικολάου, Μελαγχρινός, Χατζόπουλος.
17. ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ • «κλαιν.. Αγιογραφίες»: Σύμβολο. •«που… ψαλμωδίες»: μεταφορική χρήση γλώσσας, εικόνα. •«βροχή, προσευχή»: Μελωδικότητα μέσω ομοιοκαταληξίας. •«μούσκεψαν… δεν αντέχει»: Μελαγχολική διάθεση, αποτύπωση του ψυχισμού του ποιητή. •Το θέμα δεν σχετίζεται με κοινωνικά θέματα.
18. ΝΕΟΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ/ΝΕΟΡΟΜΑΝΤΙΣ ΜΟΣ
19. ΝΕΟΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ/ΝΕΟΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ •Οι εκπρόσωποί του ανήκουν στη γενιά του μεσοπολέμου. •Έχουν ζήσει σε μια σκληρή πραγματικότητα, γεμάτη καταστροφές ( μικρασιατική καταστροφή, πολιτική αστάθεια, μεγάλη ιδέα κλπ.) •Καταφέρνουν να ανανεώσουν τη ποιητική γραφή.
20. ΝΕΟΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ/ΝΕΟΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ - ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ •Αποτύπωση τραυμάτων και ψυχικών καταστάσεων. •Ο τραυματισμένος απομακρύνεται από τη κοινωνία και στρέφεται προς τον εαυτό του. •Νοσταλγία για τα παλιά. •Θλίψη και μελαγχολία. •Η ζωή ταυτίζεται με το έργο. •Χρήση πολλών εκφραστικών μέσων. •Μελωδικότητα. •Εκπρόσωποι: Καρυωτάκης, Πολυδούρη, Άγρας.
21. ΝΕΟΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ/ΝΕΟΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ •«Ένα φεγγάρι πράσινο, μεγάλο»: Verfremdung* •«μεγάλο, άλλο»: Μελωδικότητα μέσα από τη χρήση ομοιοκαταληξίας. •«Και μόνο… μυαλού μου»: Ο ποιητής έχει μελαγχολική διάθεση. •«Τίποτ’ άλλο»: Η φράση αυτή προσθέτει στη προηγούμενη την μοναξιά και αποστασιοποίηση του ποιητή από τον κόσμο και την αποστροφή στον εαυτό του. •Όλο το ποίημα πραγματεύεται θέμα που σχετίζεται με τον ψυχισμό του ποιητή: Τη μοναξιά του. •«που γρικιέται»: Χρήση ηχητικής εικόνας. Ένα φεγγάρι πράσινο, μεγάλο, που λάμπει μες στη νύχτα, – τίποτ' άλλο. Μια φωνή, που γρικιέται* μες στο σάλο* και που σε λίγο παύει, – τίποτ' άλλο. Πέρα, μακριά, κάποιο στερνό σινιάλο του βαποριού που φεύγει, – τίποτ' άλλο. Και μόνο ένα παράπονο μεγάλο, στα βάθη του μυαλού μου. – Τίποτ' άλλο.
22. ΥΠΕΡΡΕΑΛΙΣΜΟΣ
23. ΥΠΕΡΡΕΑΛΙΣΜΟΣ •Συνώνυμο: Σουρεαλισμός. •Γαλλία. •Κεντρική ιδέα είναι η απόδοση του κόσμου αναλογικά, δυναμικά και όχι νατουραλιστικά, στατικά. •Η λογική, η ηθική και η παραδοσιακή αισθητική δεν έχουν θέση στο ρεύμα αυτό. •Ως στόχο, έχει την μεταβολή της υπάρχουσας αντίληψης για τον κόσμο και όχι τη παραγωγή «ωραίων» έργων. •Το ρεύμα ( ή το κίνημα…) συνδέθηκε στενά τόσο με τη πολιτική όσο και με τη κοινωνία.
24. ΥΠΕΡΡΕΑΛΙΣΜΟΣ- ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ •Η φαντασία συνυπάρχει με τη πραγματικότητα. •Η ελληνική παράδοση συνυπάρχει με σύγχρονα εκφραστικά μέσα. •Θέματα που αφορούν το υποσυνείδητο, το παράλογο, τον έρωτα, το όνειρο (ως προφητεία). •Συνειρμική γραφή. •Λυρισμός. •Καινοτομίες και ελευθερία στο λεξιλόγιο. •Καινοτομίες και ελευθερία στη στιχουργική. •Εντυπωσιακές εικόνες που συνδέονται συνειρμικά μεταξύ τους. •Εκπρόσωποι: Εμπειρίκος, Εγγονόπουλος, Ελύτης.
25. ΥΠΕΡΡΕΑΛΙΣΜΟΣ Τις ημέρες μου άθροισα και δε σε βρήκα πουθενά, ποτέ, να μου κρατείς το χέρι στη βοή των γκρεμών και στων άστρων τον κυκεώνα μου! Πήραν άλλοι τη Γνώση και άλλοι την Ισχύ το σκοτάδι με κόπο χαράζοντας και μικρές προσωπίδες, τη χαρά και τη θλίψη στη φθαρμένη την όψη αρμόζοντας. Μόνος, όχι εγώ, προσωπίδες δεν άρμοσα τη χαρά και τη θλίψη πίσω μου έριξα γενναιόδωρα πίσω μου έριξα την Ισχύ και τη Γνώση. Τις ήμερες μου άθροισα κι έμεινα μόνος.